جزيه - نظام دفاعی اسلام نسخه متنی

1 ـ مصونيت مالى ، جانى و ناموسى ؛

2 ـ برخوردارى از امنيّت اجتماعى و سياسى ؛

3 ـ بـرخـوردارى از آزادى هاى مشروعى كه به مقتضاى قرارداد ذمّه و طبق نظر امام (ع )و پيشواى مسلمانان
، نصيب آنان مى شود.

جزيه

كـلمـه (جـزيه ) از مادّه (جزاء) به معناى مالى است كه از غير مسلمانان مى ستانند؛ غير مسلمانانى كـه
در پـنـاه حـكـومـت اسـلامـى انـد. ايـن نـامـگـذارى ، بـه دليـل آن اسـت كـه مـال مـورد نـظـر را
بـه عـنـوان (جـزاء) در بـرابـر حـفـظ مال و جانشان به حكومت اسلامى مى پردازند..(444)

و در اصـطـلاح عـلم فـقـه ، جـزيـه نـوعـى مـاليـات سـرانـه اسـلامـى اسـت و بـه اهـل كتاب تعلّق مى
گيرد(445) كه طبق قراردادى بايد به حكومت اسلامى بپردازند و اين ماليات ، از سوى حكومت ، صرف مصالح
حكومت اسلامى و امنيّت عمومى مى شود.

جـزيـه ، در حـقـيقت جزاى امنيّتى است كه حكومت اسلامى براى اقليّت هاى مذهبى فراهم مى سازد؛ زيـرا
اقـليّت هاى مذهبى ، از شركت در جهاد معافند و در عوض ، بايد جزيه بپردازند تا از اين طـريـق در حـفـظ
امـنـيـّت كـشـور اسـلامـى ، كـه در آن آسـوده زنـدگـى مـى كـنـنـد، سـهـمى داشته باشند.(446) جزيه ،
تنها از مردان گرفته مى شود و زنان ، كودكان و ديوانگان از پرداخت آن معافند..(447)

از امام صادق (ع )پرسيدند: (چرا جزيه از زنان ساقط است ؟) فرمود:

زيـرا رسـول خدا(ص )مسلمانان را از كشتن آنان نهى كرده است ، مگر آن كه بجنگند. و چون كشتن زنان ممنوع
است ، پس جزيه نيز از آنان برداشته مى شود..(448)

مقدار و چگونگى پرداخت جزيه

مـقـدار جـزيـه ، بستگى به نظر امام (ع )و حاكم اسلامى دارد.(449) او، با توجّه به شرايط وموقعيت ،
مقدار جزيه را تعيين مى كند.

پـرداخت جزيه از سوى كتابيان ، بايد به عنوان خضوع در برابر آيين اسلام و قرآن باشد و نـشـانـه
هـمـزيـسـتـى مسالمت آميز يك اقليّت مذهبى در برابر اكثريت حاكم تلقّى گردد، نه به عنوان توهين و
تحقير و سخريه اهل كتاب . و كلمه (صاغر) در آيه شريفه از مادّه صغر است به مـعـنـاى كـسـى اسـت كـه بـه
كـوچـكـى راضى شود و معناى آيه (حتّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صـاغـِرُونَ) آن اسـت
كه اهل كتاب جزيه را به عنوان خضوع در برابر اسلام پرداخت نمايند. اين كـه بـرخـى مـفـسـّران آن را
بـه عـنـوان تـحـقـيـر و تـوهـيـن و سـخـريـه اهل كتاب معنى كرده اند، نه از مفهوم كلمه (صاغر)
استفاده مى شود و نه با روح تعليمات اسلام سازگار است و نه با ساير دستوراتى كه درباره نوع رفتار با
اقليت هاى مذهبى ، تطبيق مى كند..(450)

خلاصه فصل

جهاد ابتدايى ، به معناى آغاز كردن جنگ و تهاجم عليه كفّار است . براى يارى حق و هدايت انسان هـا و
بـرانـدازى بـاطـل . از ايـن رو، ماهيّت جهاد ابتدايى به جهاد دفاعى بازمى گردد. اسلام ، بـراى حـفـظ
سـلامـت جـامـعه و پاسدارى از ارزش هاى انسانى و اسلامى ، دست به جرّاحى پيكر جـامـعه مى زند و اعضاى
فاسد و تبهكار را از پيكر جامعه جدا مى كند. هدف از جهاد ابتدايى ، از مـيـان بـردن شـرك و بـت پـرستى
، رفع موانع دعوت آيين اسلام و مبارزه با ستمگران و نجات مستضعفان زير ستم است .

جـهـاد ابـتـدايـى ، داراى شـرايـطـى اسـت : بـا اجـازه امـام عادل باشد؛ امام توانايى و امكانات در
اختيار داشته باشد؛ پيش از نبرد، كفّار به اسلام خوانده شوند؛ و جهاد در ماه هاى حرام و منطقه حرم
نباشد.

حضور كسانى در جنگ واجب است كه مسلمان ، عاقل ، بالغ ، مرد، آزاد و داراى سلامت روحى و جسمى باشند.

جهاد بر كودكان ، زنان ، پيران فرتوت ، ناتوانان ، بيماران ، نابينايان واجب نيست .

جهاد ابتدايى ، واجب كفايى است . مگر بر كسانى كه داراى تخصّص مورد نياز جهادند.

در اسـلام ، مـرزهـاى خـاكى ملاك تقسيم كشورها نيست ، بلكه عقيده و ايمان ملاك است و كشورها را بـه