بپوشان و تعهدات خويش را محترم بشمار و جان خويش را سپر پيمان هاى خود قرار ده ؛ زيـرا هـيـچ يـك از
فرائض الهى نيست كه مردم جهان ، همچون وفاى به عهد و پيمان ـ با تمام اختلافاتى كه دارند ـ چنين در آن
اتّفاق نظر داشته باشند..(634)
قرارداد ذمّه
(ذمـّه )، قـراردادى اسـت كـه مـيـان مـسـلمـانـان و اهل كتاب ( يهوديان ، مسيحيان و زرتشتيان ) براىپـايـان دادن بـه جـنـگ ، مـنـعـقـد مـى شود مبنى بر حاكميت دولت اسلامى و پذيرش قوانين حكومت
اسـلامـى و بـرخـوردارى از زنـدگـى مـسـالمـت آميز و امنيّت جانى ، مالى و ناموسى ، در برابر پرداخت
جزيه ؛ چنان كه خداوند مى فرمايد:(قـاتـِلُوا الَّذيـنَ لا يـُؤْمـِنـُونَ بـِاللّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الاَّْخِرِ وَ لا
يُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ اللّهُ وَ رَسُولُهُ، وَ لا يـَديـنـُونَ ديـنَ الْحـَقِّ مـِنَ
الَّذيـنَ اُوتـُوا الْكـِتـابَ حـَتـّى يـُعـْطـُوا الْجـِزْيـَةَ عـَنْ يـَدٍ وَ هـُمـْ
صاغِرُونَ).(635)با كسانى از اهل كتاب كه نه به خدا و نه به روز جزا ايمان دارند و نه آنچه را خدا ورسولش تحريم كرده ،
حرام مى شمرند و نه آيين حق را مى پذيرند، پيكار كنيد تا زمانى كه با خضوع و تسليم ، جزيه را به دست
خود بپردازند!
شرايط عقد ذمّه
1 ـ اهـل ذمّه بايد به پرداخت جزيه متعهّد شوند، آن گونه كه امام و حاكم اسلامى اين ماليات را بـر رؤوس ( مـاليـات سـرانه )، يا سرزمين ها و يا هردو آن ها، وضع مى كند؛(636) زيـرا اهـل ذمـّه از پرداخت
مالياتى چون خمس ، زكات و... معافند و دولت اسلامى خدماتى بدانان ارائه مى دهد، چون دفاع از آنان و به
وجود آوردن شرايط مناسب زندگى . از اين رو، موظّف اند بـراى تـاءمـيـن هـزيـنه هاى دفاعى و عام
المنفعه ، جزيه بپردازند. ميزان و مقدار جزيه را امام و حاكم اسلامى تعيين مى كند.2 ـ اهل ذمّه بايد از انجام كارى كه با امان منافات دارد، مانند تصميم بر جنگ با مسلمانان يا كمك و
هـمـكـارى بـا مـشـركـان ، پـرهـيـز نـمايند. در صورت تخلف از اين شرط، قرارداد ذمّه لغو مى شود..(637)3 ـ مـنـكـرات و اعـمـالى كـه در اسـلام حـرام اسـت ، ولى در ديـن اهـل كـتـاب جـايـز اسـت ،
نـبـايـد در ظـاهـر و انـظـار عـمـومـى انـجـام گـيـرد؛ مـثـل نوشيدن شراب ، خوردن گوشت خوك ، و...چنانچه ذمّيان دست به چنين كارى زنند، به حكم ارتكاب جنايت محكوم به حدّ يا تعزير مى شوند..(638)5 ـ ذمـّيـان بـايـد پـذيـراى اجـراى احـكـام اسـلامـى بـاشـنـد؛ مـانـنـد اداى حـق يـا تـرك
مـحـرّم ..(639)6 ـ ذمّيان نبايد موجبات اذيت و آزار مسلمانان را فراهم سازند..(640)7 ـ اهل ذمّه نمى توانند در سرزمين هاى اسلامى عبادتگاه ، كليسا، و صومعه احداث كنند. اگر چنين
كـنـنـد، بـر حـاكـم مسلمانان واجب است آن را ويران نمايد.(641) همچنين ، نبايد ناقوس بـزنـنـد و
بـنـاى خـود را از بـنـاى مـسـلمـانـان بـلنـدتر كنند. در صورت مخالفت ، تعزير مى شوند..(642)8 ـ ذمـّيـان نـبايد به مقدّسات اسلام و به خدا و پيامبر(ص )اهانت كنند، در صورت اهانت ، مستحق مرگ
هستند..(643)9 ـ در قرارداد ذمّه مدت تعيين نمى شود، بلكه قرارداد، دايم است ..(644)
طرف قرارداد
تـنها امام (ع )يا جانشين آن حضرت است كه صلاحيت انعقاد قرارداد ذمّه را دارد.(645)در زمان غيبت كبرا،انعقاد قرارداد ذمّه به دست ولىّ فقيه جامع الشّرائط صورت مى گيرد و كميت و كيفيّت قرارداد مطابق با
مصالحى خواهد بود كه او تشخيص مى دهد..(646)