هدفهاى نيابت
نمايندگى و نيابت امام(ع)دو هدف داشت:1-آماده كردن ذهن امت از معنى و مفهوم «غيبت كبرى »و عادت دادن تدريجى مردم بهپنهانى زيستن و جلوگيرى از غافلگير شدن در موضوع غيبت،اگر امام(ع)بطور ناگهانى غيبت
ميكرد،بسا كه با انكار مطلق وجودمهدى(ع)مواجه مى گرديدند.ازين رو برنامه ريزى دو امام،هادى و عسكرى عليهما السلام،اين بودكه امام به تدريج از ميان
امت پنهان گردد و امام عسكرى(ع)مدت اين تدريج را دو برابر كرد و امام مهدى(ع)چنانكه
گفتيم،شخصا بر مدت روى پوشيدن از مردم،به تدريج افزود.دوران نيابت نيز يكى از مراحل و دورانهائى بود كه اذهان،رفته رفته آماده آن شدند.2-قيام نيابت براى رعايت شان پايگاههاى مردمى طرفدار امام(ع)
و وظيفه برقرار كردن رابطه بين آنان،تا پس از پنهان شدن امام(ع)از صحنه زندگانى در
دوران غيبت كبرى،كارها و مصالح آنانرا مورد رسيدگى قرار دهند.نواب،اين قسمت از ماموريت خود را به بهترين نحو انجام دادند ومصالح و امور پايگاهها را در
سخترين شرايط اجتماعى و سياسى كه بى اندازه پيچيده و دشوار بود حفظ كردند.نيابت و نمايندگى از طرف امام مهدى(ع)،شصت و نه سال و ششماه و پانزده روز ادامه داشت
و اين مدت،«غيبت صغرى »نام دارد.«عثمان بن سعيد»،نخستين نايب،به مدت پنجسال در آن
سمت انجام وظيفه كرد.محمد بن عثمان،نايب دوم،در حدود چهل سال از آنمدت عهده داروظيفه بود.حسين بن روح،نايب سوم،بيست و يكسال،و على بن محمد سهرى خلف او نايب چهارم،مدت
سه سال در نيابت باقى ماند.غيبت صغرى در سال 329 پايان يافت و در آنگاه عمر شريف امام هفتاد و چهار سال بود چهار
سال و نيم از آن عمر شريف را در هنگام زندگى پدر بزرگوارش(ع)گذراند و شصت و نه سال و
نيم و پانزده روز در غيبت صغرى بود.آنگاه غيبت كبرى آغاز گرديد تا خداى تبارك و تعالى به او اجازت ظهور دهد تا زمين را پر از
عدل و داد كند.زان پس كه از ظلم و جور مملوشده باشد.