زندگانی تحلیلی پیشوایان ما ائمه دوازده گانه (ع) نسخه متنی

امام،براى ساختن مجتمعى كه در پى آن بود و شرايط پيچيده آن،جنگى بزرگ و خسته
كننده در داخل انتظار او را مى كشيد بر اينان واجب بود كه درجنگ براى پاكسازى فكر
جدائى افكنى،جانب او را رها نكنند.اما معاويه بر عكس،او از حيث دگرگون كردن جامعه و
اصلاح خرابيهاى جامعه خودگرفتارى نداشت.بلكه به خريدن وجدان مردم به سود خويش
سرگرم بود.

و طايفه اى را از حقوق خود محروم ميكرد و در مقابل،به طايفه اى برتريهائى ميداد،و
باستاندن ماليات و خراج از كشاورز و بازرگان،و فراهم آوردن اموال بسيار،شديدترين ستم را
بر مردم روا ميداشت تا طمع سران قبايل راخاموش كند و عطش مالدوستى شان را فرو
بنشاند و براى سركوبى و نابودى هر حركت آزاديخواهانه،كه گروهى از مردم به آن بر
مى خاستند آماده باشد» ⁽⁷⁾ .

بايد همچنان كه همه مآخذ تاريخى نوشته اند،به اين نكته اشاره كرد كه شام،با فتح نظامى
جزء دولت اسلامى درآمد،و معروف است كه اسلام،كاملاو بطور عمومى آن ديار را فرا نگرفت.
بلكه تنها از لحاظ نام و دستورهاى نخستين دينى وارد آنجا شد اما با مضمون حقيقى و آگاهى
دهنده در قلوب مردم شام پاى نگذاشت و شاميان،پيوسته با رسوم جاهليت و با افكارى كه
پيش ازاسلام به آن معتقد بودند،زندگانى ميگردند.تا آنجا كه اوضاع فكرى واجتماعى و
سياسى آنان با آنچه پيش از اسلام بود چندان تفاوتى نكرده بود.

و معاويه نيز چنين نبود كه نداند ميان هدفهاى او و طرحى كه ريخته بود با جامعه شام،
تناقضى موجود نيست و اجتماع شام از حيث وضع فكرى و اقتصادى وسياسى كاملا آمادگى
داشت كه طرح و برنامه معاويه را بپذيرد و اين معنى بر معاويه آشكار بود.هدفهاى معاويه به
رهبرى قيصر روم اداره ميشد و در افكار او خلاصه ميگرديد نه با ارتباط حقيقى با خداوند
متعال.

اما طرح امام(ع)،از هنگام وفات پيامبر اكرم(ص)،با انحرافى ريشه دار و كهنه روبرو گرديد و
امام(ع)مسئول بود كه آنرا تصفيه كند و بى ترديد ازپهنه اجتماعى اسلام بيرون راند.

پس بنابر اين،ميدان داخلى امام و كشمكشهايى كه با آن روبرو بود،با آنچه معاويه در جامعه
خود با آن مواجه داشت شباهتى نداشت و بين اجتماع شام كه از نظر فكرى و اجتماعى و
سياسى و اقتصادى براى پذيرفتن نظريه معاويه كاملا آمادگى داشت با جامعه اى كه على
ميخواست،فرقى فاحش بود.

سوم،موضع امام پيش از خلافت و پيش از وارد شدن در جنگ،با موضع معاويه پيش از جنگ
با امام(ع)تفاوتى بزرگ داشت.پس،امام در چشم مسلمانان داراى مفهوم رسمى خلافت بود و
زان پيش كه مسئوليتهاى خلافت را در دست گيرد،يكى از ياران جليل پيامبر اكرم شناخته
شده بود كه در اثناى حيات پيامبر(ص)،خدمات بزرگ و ارزشمند و گرانقدر بسيار كرده بود
پس حال او مانند حال ديگر ياران جليل رسول اكرم(ص)بود كه در زمان نبى اكرم(ص)
خدمات بزرگ كرده بودند.