صداقت راوى دليل بر درستى مطالب داستان نيست - جزیره خضراء نسخه متنی

صداقت راوى دليل بر درستى مطالب داستان نيست

اگر از مطالبى كه در مورد سند روايت گفتيم به طور كلى صرف نظر كرده و فرض كنيم (على بن فاضل) نسبت به آن چه كه براى ما حكايت مى كند صادق است ولى صداقت او دليل بر صحت مطالب داستان نيست, زيرا ما راهى براى اثبات صدق و درستى ادعاهاى (شمس الدين محمد عالم) نداريم .

بر فرضِ صداقتِ (على بن فاضل) ما تنها مى توانيم نتيجه بگيريم كه در فلان قسمت از جهان, جزيره اى به نام (خضرا) وجود دارد و در آن جزيره شخصى به نام (شمس الدين) و هم چنين گروهى ديگر زندگى مى كرده اند و اين افراد ادعا داشتند كه نواده هاى حضرت مهدى(عج) مى باشند. ولى چگونه مى توان صحت ادعايشان را ثابت نمود. شايد مى خواسته اند مردم را از اين طريق گمراه كنند و افكار آن ها را بازيچه اغراض خود قرار دهند. آن گونه كه افراد بسيارى را مى بينيم كه براى اهداف شيطانى و پليد خود به اين وسيله متوسل مى شوند. بنابراين ما نمى توانيم وجود اين افراد را در جزيره اى كه اطراف آن را آب هاى سفيد احاطه كرده است, دليل صدق ادعاى آن ها بدانيم چرا كه (على بن فاضل) نابودى دشمنان اهل بيت { و غرق شدن كشتى هاى آن ها را به چشم خود نديده بود بلكه اين مطالب, تنها ادعاهاى رفيقش بود كه از او شنيده بود .

و نيز خبردادن نام (على بن فاضل) و نام پدرش و ديگر خصوصيات او, به هيچ وجه براى اثبات اين ادعا مؤثر و كافى نيست, زيرا اطلاع پيدا كردن از اين قبيل اطلاعات, از طرق عادى هم امكان پذير است و ممكن است آن ها مأمور ويژه اى, جهت شناخت هر تازه وارد و اطلاع يافتن در مورد خصوصيات او, در جزيره داشته باشند. علاوه بر اين كه خود (على بن فاضل) در ابتدا مى گويد:

(اين فرد را ديده كه در سفر از دمشق تا مصر همراه ما بود). صاحب كتاب تبصرة الولى اين عبارت را هم اضافه مى كند كه: (با ما تا جزيره اندلس هم سفر بوده, پس به او گفتم: آيا تو در سفر از دمشق به مصر, همراه ما بودى؟ گفت: نه, باز سؤال كردم: آيا در سفر از مصر به طرف اندلس هم سفر ما نبودى؟ گفت: به خدا قسم نبودم.)(1)
با دقت در اين جملات مى يابيم كه (على بن فاضل) تنها به گفته آن شخص كه مى گويد: (به خدا قسم هم سفر شما نبودم) اكتفا كرده است! با اين كه ما اطمينان داريم افراد اين قافله هرچند زياد باشند, به خاطر طولانى بودن زمان سفر و اين كه افراد به ناچار با يكديگر مراوده دارند, قطعاً با هم آشنا مى شوند و باز اطمينان داريم كه (على بن فاضل) در اين كه اين فرد با او هم سفر بوده, شك ندارد .