مقالات : طريق عملى تزكيه (1) مقدمه ضرورت التزام به صراط مستقيم در سلوك الى الله بخش اول: يقظه يا جذب ربوبى يقظه و انتباه قرآن مىخواهد به انسان «يقظه» و تنبه» بخشد فهم راز دل، احتياج به يقظه و تنبه دارد كلمه واحده هر آيهاى از قرآن پردهاى از اوهام را كنار مىزند نور يقظه، يا جذب حق استضائه از مقام ولايت مطلقه براى حصول يقظه نور يقظه، يا نور ولايت نظر صاحبان ولايت مطلقه حامل نور يقظه مىباشد سعى در جلب نظر خاص صاحبان ولايت مطلقه آثار يقظه در وجود سالك گفتار خواجه عبدالله در منازل السائرين غفلت ارباب غفلت، از عظمت حق و از علو ساحت او قرآن ارباب غفلت را بى خبر از قدر و عظمت حق مىشمارد با حصول يقظه، قلب سالك از تعظيم حق تا حدودى برخوردار مىگردد اشارتهايى از آيات قرآن بيانى از نهجالبلاغه ارباب غفلت، به نفس و خطر آن پى نبردهاند با حصول يقظه، ماهيت نفس تا حدودى شناخته مىشود غفلت ارباب غفلت، موجب نسيان وعيد است بيداران و تصديق و عيد فرصت و وقت براى ارباب غفلت نه مفهوم است و نه مغتنم وقت براى بيداران، معنى ديگر و ارزش ديگرى دارد بخش دوم: توبه يا بازگشت به حضرت مقصود توبه يا بازگشت به حضرت مقصود توبه سالك، مسبوق به توبهاى از حق است اشارتهايى ازآيات قرآن در سر توبه بازگشت اول حق، جلوهاى از حب او نسبت به عبد است روى احسان از گدا پيدا شود اكثر انسانها خود را محجوب از بازگشت حق مىكنند خداى متعال توابين را دوست مىدارد سالك بايد در پى تحصيل نظر باشد مراتب و درجات توبه اشاراتى از قرآن در مراتب توبه يا بازگشت اشاراتى از روايات در خصوص مراتب توبه گفتار صاحب منازل السائرين در خصوص مراتب توبه بيانات بظاهر متفاوت است، ولى جان مسئله يكى است اتبعات سالك به سوى توبه بعد از يقظه نظرى عميق بر وضع خويش در حين معصيت بيانى از منازل السائرين ضرورت و وجوب فورى توبه از حرامها مرحله اول توبه كيفيت توبه سالك در اول سلوك امر اول: ندامت امر دوم: عزم بر عدم عود به معصيت براى هميشه امر سوم: اداى حقوق ديگران و جبران آنها اشارتى براى ارباب معرفت و صاحبان بصيرت ضرورت دعا و تضرع براى نجات از تبعات اين امر امر چهارم: قضاى فرايض فائته فريضه، اصل در عبوديت و حقيقت آن است فريضه فائته، نقصانى در نشئه عبوديت انسان در باطن امر است حقيقتى كه از آن غفلت مىشود گناهان گذشته، باطناً مانع قرب به حق و سير به سوى اوست ضرورت و اهميت طلب عفو و مغفرت در توبه و بازگشت امر ششم: به جاى لذت گناه، سختى طاعت را بجان خريدن نكتهاى براى سالكان به هنگام معصيت، چه مىشود؟ در مقام توبه، چه بايد بشود؟ توبه اول سلوك و اركان آن در بيان حضرت مولى الموحدين سلام الله عليه كلامى از عارف كامل حاج شيخ محمد بهارى قدس سره كلامى از صاحب نفس زكيه و أنفاس قدسيه، آخوند ملا حسينقلى همدانى قدس سره تذكر بخش سوم: تطهير باطن در توبه و بازگشت به حضرت مقصود يا توبه از رذايل اوصاف و اخلاق توبه از رذايل اوصاف و اخلاق هر يك از رذايل اوصاف و اخلاق، حجابى از حجب ظلمانى است همه مسائل در رذايل اوصاف و فضايل صفات، خلاصه مىشود مقصود از توبه از رذايل أوصاف واخلاق چيست ؟ توبه از حب دنيا دنيا كدام است؟ و حب دنيا چيست؟ حب دنيا موجب تاريكى دل و از كار افتادن آن است حب دنيا، فرو رفتن در وادى ظلمت و وحشت «خود» است ضرورت مجاهدت سالك سرى از اسرار دل با صاحبدلان حب دنيا و وحدت دل با اغيار حب حضرت حق حب حق، بازگشت به فطرت، يا ظهور عشق پشت پرده است مراتب حب حق آثار و لوازم حب حق در وجود سالك آثار و احكام حب حق در مراحل اوليه آن آثار و احكام حب حق در اواسط آن آثار و احكام حب حق در مراحل عاليه و نهايى آن توبه از حرص بر اكل و شرب، و خواب و نكاح لزوم اجتناب از تفريط گوشههايى از آثار و بركات مجاهدت در اين باب تذكراتى براى سالكين توبه از تكلم بى فايده، و از فضول كلام رذيله پرگويى، حجاب بين انسان و حق است رذيله پرگويى، موجب قساوت قلب است صمت و بركات آن توبه از حب جاه و شهرت مهالك و خطرات حب جاه و شهرت حب جاه و شهرت با قدس حق نمىسازد حب جاه و شهرت، موجب مطرود شدن است حب جاه و شهرت، مايه نفاق و موجب آن است حب جاه و شهرت، مانع ذكر و فكر است حب جاه و شهرت، موجب رياء و خسران است. اهميت توبه از اين رذيله، و ضرورت اجتناب از آن توبه از حب مدح و ثناء تبعات و مهالك حب مدح كما اينكه اكثر افراد گرفتار آن هستند حب مدح و ثناء، سقوط در وادى و هم و خيال است لزوم مجاهدت، و ضرورت استمداد ازحق حب «خمول» و «تساوى مدح و ذم » حب خمول ازصفات اهل توحيد است سلوك جدى، دعوت به خمول و گمنامى مىكند صدق در طلب و عبوديت، در «خمول» و گمنامى است اخلاص كامل در طلب، با خمول و گمنامى است تساوى مدح و ذم نزد خوبان وارسته توبه از آرزوها لطمات، تبعات، و هلكات آرزوها، با حب و طلب نمىسازد آرزوها مانع پيشرفت سالك است آرزوهاى طولانى، منافى حياء از حضرت مقصود است آرزوها هلاكت مىآورد قصر امل، و آرزوى دل ياد جدى مرگ با كنار گذاشتن آرزوها، سالك تحت ولايت حق قرار مىگيرد آرزوى دل توبه از غرور و اغترار غرور، و اغترار چيست ؟ گوشه هايى از انحاء «غرور» و اطوار آن نمونههايى از غرور در ابتداء و اوايل سلوك نمونهايى از غرور در اواسط سلوك نمونههايى از غرور در منازل عاليه سلوك غرور، با أدب و حيا منافات دارد توضيح مطلب حياء از حق، از لوازم و نشانههاى سلوك صحيح است مغترين، فاقد حياء و أدب عبودى هستند توبه از غضب و تند خويى مرتبه افراط غضب مرتبه تفريط غضب مرتبه اعتدال غضب غضب براى حق، از خصوصيات صاحبان ايمان است غضب، ارتباط باطنى سالك با حضرت حق را به هم مىزند آتش غضب، آتش شيطانى است غضب، حركتى است به سوى غضب خدا غضب، قلب را مىميراند ضرورت مجاهدت، و مداومت بر آن تصميم و مراقبت حلم و كظم غيظ، و بركات آن صفت «حلم» موجب رضاى حضرت مقصود است با صفت «حلم» قلب سالك پذيراى افاضات مىگردد سالك با صفت «حلم» از خطرات در أمان است صفت فاضله «حلم» موجب ستر عيوب باطنى سالك است تذكر صفت «حلم» و قايه سالك است صفت «حلم» و «كظم غيظ» نشانه عبوديت است توبه از سوء خلق سوء خلق، به ارتباط قلبى وبه مجاهدتهاى عبودى لطمه سخت مىزند سوء خلق در باطن امر، حركتى است به سوى آتش حسن خلق و بركات آن حسن خلق، محبوب نزد حضرت مقصود است حسن خلق، ارتباط قلبى انسان با خدا را كامل مىكند حسن خلق، موجب انجذاب به سوى حضرت حق است سالك با حسن خلق هميشه در عروج و صعود الى الله است حسن خلق، خطاهاى سالك را ذوب مىكند توبه از عُجب عجب، برگشت به «خود» و انسلاخ ازرحمت حق است عجب موجب سيطره شيطان است استحقار نفس، انكسار و استكانت توبه از رياء در عبادت صور و اشكال مختلف رياء رياء در اطوار ديگر ضرورت مجاهدت تذكر اخلاص در عبوديت اخلاص به «نيت» بر مىگردد مراتب اخلاص مرتبه پايين اخلاص مرتبه عاليه اخلاص مرتبه عاليه اخلاص، مبتنى بر عرفان حق و حب اوست توبه از حزن و تألم حزن دنيوى از تعلق نشأت مىگيرد هر حزن و اندوهى، حجابى است از حجب ظلمانى مجاهدت از طريق فكر وتلقين و مراقبت توبه از سستى، كسالت و بطالت مجاهدت و مراقبت قصد و اراده توبه از كبر و تكبر كبر و تكبر، منازعه با حضرت كبريايى است كبر، مانع قرب به حضرت مقصود است كبر، مرتبهاى از الحاد است خداى متعال به متكبر نظر نمىكند تواضع و شكستگى و آن، اول و اولين عبادت است تذكر لازم توبه از حسد حسد، موجب رنج و حزن دائمى دنيوى، و عقوبت اخروى است قلب شخص حاسد هميشه مشغول و محجوب است حسد، ارتباط قلبى انسان با خدا را لطمه مىزند حسد، اعتراض به حق، و خشم بر فعل حق است مراتب حسد تصميم و همت منافسه و غبطه آخر سخن، و غبطه و منافسه ما و شما مقالات : طريق عملى تزكيه (1) بخش اول: طلب و مجاهدت طلب دوام طلب تذكير لازم براى طالبان «طلب» در قرآن كريم «طلب» در أدعيه مأثوره اسوههاى طلب مجاهدت در مقام طلب تأكيد قرآن بر مجاهدت و ضروت آن مجاهدت در مقام طلب، مراقبت جانب مطلوب است مراتب مجاهدت، مراتب مراقبت است تذكّر بخش دوم: مرتبه اوّل مراقبه مرتبه اوّل مراقبه امر اوّل امر دوّم ضرورت اجتناب از ترك صلاة ليل قضاء صلاة ليل امر سوّم كلمه توحيد بعد از تسبيح امر چهارم امر پنجم امر ششم امر هفتم امر هشتم امر نهم محبت حضرات معصومين ولايت حضرات معصومين جلب رضايت حضرات معصومين امر دهم تأكيدى ديگر بر «حضور» توضيح و تبيين طريقه تحصيل «حضور» بخش سوم: مرتبه دوم مراقبه مرتبه دوم مراقبه امور و وظايف لازمه امر اول شكستن نفس مسئله اسرارآميزى است سلطان هواها بايد شكسته شود سخنانى كه حضرت مولى الموحدين (ع) مجاهدتى در رفع حجابها تحمل سختيها در اين مقام تذكر بطالت، ملالت، و كسالت، مانع راه است سجده و تجليات نورى سجده و شهود سجده، طريقه انبيا و صالحان است امر ششم: فكر است، و مراقبت جانب معبود فكر نامجاز مقام ذات، و هويت غيبيه مقام ذات را لفظ و عبارتى نيست فكر، عقل، و وهم را به مقام ذات راهى نيست فكر در حقايق قرآنى فكر در نجات و فلاح، و هشدارها فكر در محاسبههاى ربوبى محاسبه كلى ربوبى محاسبه ربوبى، و توفيقها و سلب توفيقها محاسبههاى ربوبى در آيات شريفه باطن و ظاهر، همه تحت محاسبه ربوبى است دقت محاسبه الهى فكر در مقصد صالحان وآرزوى عارفان دعوت به مقصد أعلى به رمز و اشارت فكر در حقيقت، و سراب باطل فكر در «خود» فكر در خصوصيات وجودى «خود» حقيقت ما كيست؟ چيست ؟ حقيقت واحده در مظاهر گوناگون فناى جلوهها شئون مختلفه احاطه و استيلاء سفر در «خود» و سير در آن مطلبى در اين مقام از طبيعت به مثال، و از مثال به تجرد نكتهاى براى اهل آن تلخيص و نتيجهگيرى حقايقى در اين مقام خيال واهى خلوت تنهايى خلوت با حضرت حق غربت در دورى از وطن نزديكى و هجران، و قرب و حرمان اميد تفضل امر هفتم: ذكر است، و مراقبت جانب معبود تضرع و خيفة، يا رغبت و رهبت نكتهاى سربسته استعاذه، استغفار، و بازگشت به ذكر غلبه ذكر، و انس به حق بركات ذكر نفسى و أهميت آن غفلت، و تبعات و هلكات آن امر هشتم «ورد» است، و مراقبت جانب معبود سخنى در خصوص «اوراد» سخنى ديگر در اين مقام اوراد، يا اذكار خفيه تذكر امر نهم: «سهر» است، و مراقبت جانب معبود سر شب نكتههايى در اين مقام نكته اول نكته دوم سحر يا قسمت آخر شب نكته سوم امر دهم: توبه و استغفار است هر مرتبهاى توبه و استغفارى دارد تذكر يك نكته توضيح در خصوص توبه و استغفار اين مقام تفصيلى از گناهان مرتبه، و توبهها و استغفارها 1- گناه انغمار در مشتهيات، و توبه استغفار 2- گناه مراعات نكردن آداب محضر حق، و توبه و استغفار در اين مرتبه ازمراقبه تحذير و تذكر ترك ادب در محضر خاص، و توبه و استغفار 3- گناه ترك مسارعت، و توبه و استغفار 4- گناه ترك نوافل و توبه و استغفار 5- گناه ترك سجده، و توبه و استغفار 6- گناه ترك فكر، و توبه و استغفار 7- گناه ترك ذكر، يا گناه غفلت، و توبه و استغفار مقام طلب را احكام خاصى هست 8- گناه ترك «ورد» و توبه و استغفار نكته توحيد، سر عشق، و رمز عبوديت 9- گناه ترك سهر، و توبه و استغفار 10- استغفار براى ترك توبه و استغفار سر ديگر هست كو گوش دگر حقايقى در خصوص استغفار الف - اشارتى از مقام رحمت ب - ريزش گناهان ج - سوز دل و گريه آن سوى پرده اسرار سوز و گريه، و آرامش و اطمينان سوز و گريه، و لذت و ابتهاج جذبات سوز و گريه، و قرب حضرت مقصود د - مواقف مناسب، و موقف مخصوص ه - زمينه اجابت تذكير و تنبيه و - وقت سحر شرايط و اركان استغفار اصرار بر مسئلت اقبال بر حاجت حفظ استكانت استكانت عبودى نكتهاى به سخن سربسته رجاء اجابت در هر دستورى سرى هست اشارتى ديگر به سوى دل آخر سخن