مبانی نظری تزکیه جلد 1

>
مى‏خواهد در طريق «شهود و فنا» قدم بردارند، هدايتها و حكايتها به دنبال خود خواهد داشت.

در آيات كريمه قرآنى، در موارد زياد و متعددى سخن از «جنات» يا «بهشتها» و نعمتهاى آنها به ميان آمده است. «جنات» در مراتب مختلف و انواع گوناگون، و نعمتهاى آنها، و سنن حاكم در آنها، همه عوالم عاليه وجود، عوالم قرب، جوار حضرت معبود، و تماشاگه تجليات اوست. آنچه از «جنات» در آيات قرآنى آمده، و به ما گفته شده است، مانند همه حقايق قرآنى، حقايق بسيار بالاست كه به حد عقل و فهم ما تنزيل گرديده است.

اصل اين حقايق آنچنان كه هست، در مراتب مختلف، در همين آيات، و در بطون و تأويل آنها نهفته است كه از ما محجوبان به جهت قصور درك ما مستور است، و براى شخص رسول الله صلى الله عليه و آله، و آنان كه به تعليم خاص او تعليم ديده‏اند معلوم و مكشوف.

و بطورى كه قبلا در خلال بعضى از مباحث اشاره كرده‏ايم، حقيقت قرآن، حقايق والاى آيات، و بطون و تأويل آنها، از ظواهر آيات و از تنزيل آن جدا و دور نيست، چيز كه هست، عقل و دل، و چشم و گوش ما را آن نور نيست.

در هر صورت، در عين اينكه در آيات زيادى ذكر «جنات» و نعمتهاى بالاى آنها را مى‏بينيم، در عين حال، در برخى از آيات قرآن سخن ديگر، و حديث «وجه الله» را مى‏يابيم. و اين، ما را دعوت مى‏كند به «فكر» در اينكه مقصد اعلى، يعنى مقصد صالحان و أحرار، و مقصود عارفان و پاكان، بالاتر و برتر از «جنات» و نعمتهاى آنهاست، و آن «وجه الله» است و شهود آن، و فناء و بقاء به آن.

البته واصلان بدين مقصد اعلى، بطورى كه از آيات شريفه بر مى‏آيد، به «جنات» و نعمتهاى آنها نيز باذن الله احاطه و اشراف دارند، و اگر بخواهند، در آنها هستند و از آنها برخوردار. زيرا كه «جنات» و آنچه در آنها هست، همه جلوات وجه حق مى‏باشند، و آنها كه به «وجه كريم» او نايل مى‏گردند، به همه جنات باذن او احاطه خواهند داشت.

(حافظ)

«فكر» در مواردى از آيات اين باب را با هم شروع مى‏كنيم.