مبانی نظری تزکیه جلد 1

ه: و برخى ديگر از انحرافها و لغزشها كه بيان آنها به طول مى‏انجامد.

اشاره به اين نكته هم لازم است كه به طور كلى در همه انحرافها در اين مقام، مخصوصاً در انحراف اخير، يعنى در قول به اباحه و رفع تكليف، القائات شيطانى و مكايد نفسانى كاملا نقش اساسى دارد. على الخصوص آنجا كه اين القائات و مكايد در شكل بعضى ازمشاهدات و مكاشفات به ظهور مى‏رسد، و اين انحرافها را به وجود مى‏آورد، يا آنها را تأييد و تثبيت مى‏كند، وچنين گمان مى‏شود كه اينها مشاهدات و مكاشفات صحيح است، غافل از اينكه القائات شيطان و مكايد نفس است كه در اين شكل ظاهر شده است. و اين، حقيقتى است كه براى اهل آن روشن است، و از جاهلان بى‏خبر و غافلان محجوب هم پوشيده.

و اما اورادى كه به صفات و اسماء جلال، و عظمت و كبرياى حق مربوط مى‏شود، مداومت نمودن بر آنها فقط، بدون توأم بودن با اوراد مربوط به صفات رحمت و اسماء جمال، و نيز، مداومت نمودن بر آنها بدون مراعات مقتضاى حال، و بدون مراعات تناسب، و بالاخره پرداختن به آنها بدون قيد و شرط، ممكن است يا مؤثر نيفتد، و يا موجب بعضى ديگر از انحرافها و لغزشها، و احياناً مورث برخى گرفتاريها در جسم و جان گردد، مانند:

الف: خوف مقرط و ناصحيح بدون اين كه با اميد و رجاء تعديل بشود به نحوى كه موجب يأس و دست كشيدن از مجاهدت و عمل گشته و در نتيجه منتهى به خسران و هلاكت گردد.

ب: قول به حلول و اتحاد، و دعوى الوهيت، به سبب ظهور آثار بعضى تجليات، و دخالت القائات فاسده، و برداشت ناصحيح، و در نتيجه، افتادن به شقاوت و هلاكت.

ج: خللهاى جمسانى، و امراض سخت گوناگون.

د: خللهاى روحى، به سبب ظطهور آثار «ورد» از يك سو، و فقدان آمادگى، و عدم تناسب روحى از سوى ديگر.

ه: و بعضى ديگر از انحرافها و گرفتاريها كه جاى ذكر آنها نيست، و چنين مجالى وجود ندارد.

فرد كاملى كه به معنى كلمه كامل است، و صلاحيت تعليم و ارشاد را دارد، يعنى كسى كه با داشتن معرفت كامل قدم به طريق مستقيم قرآنى با تبعيت از اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام گذاشته، و با حفظ التزام به طريق او تعبد كامل پيش رفته، و فراز و نشيب راه را ديده، و مراحل و مدارج را طى كرده است، و به رموز راه و ريزه‏كاريهاى آن، و حقايق و دقايق آن كه در مقام عمل بخوبى به وضوح مى‏رسد واقف گشته است، در اين مرحله، مانند همه راهنماييهاى خود، به تناسب حال سالك و مقام وى «ورد» يا «اوراد» لازم و مناسب را به وى تعليم مى‏كند، و مراتب و جهات مختلف را در نظر مى‏گيرد، تا سالك بتواند بدون لغزشها و گرفتاريها پيش برود.

بنابراين، صحيح نيست خود سرانه «ورد» يا «اوراد» براى خود انتخاب نمايد. نبايد چنين فكر بكند كه هر «ورد» را، چه با عدد معين و چه بدون آن، مى‏تواند در هر مقامى و در هر حالى براى خود «ورد» سازد، و بر آن مداومت كند.

و همچنين صحيح نيست از جانب خود از طريق حساب «ابجد» اعداد «اوراد» را به دست بياورد، و سپس با همان اعداد آنها را «ورد» قرار دهد، بدون اينكه بداند مناسب حال و مقام وى مى‏باشد، يا نه.

حساب «ابجد» به جاى خود درست، و براى خود معانى و اسرار دارد، وليكن اين به آن معنا نيست كه هر كسى ازطريق اين حساب هر «ورد» وهر «ذكر» را مى‏تواند د رهر حال و هر مقامى، بدون قيد و شرط، و بدون مراعات تناسب، براى خود «ورد» قرار دهد، وبر آن مداومت كند.

دفتر اول مثنوى)

و نيز، نبايد با مطالعه كتب، و با ديدن اينكه در فلان جا نوشته شده است اين «ورد» يا اين «ذكر» را در فلان مقام با اين «عدد» يا بدون عدد معين مى‏شود گفت يا بايد گفت، به آن عمل كند، اگر چه بعه معصوم هم