مبانی نظری تزکیه جلد 1

اين سخن را با آشنايان آن در ميان مى‏گذاريم كه:

خطاب «ألم نشرح لك صدرك - و وضعنا عنك وزرك - الذى أنقص ظهرك» [1] حكايت از اين دارد كه «وزر» سايه افكن بر دلها، و حجب و تيرگيهاى محيط بر آن، چنان بر پشت انسان سنگينى مى‏كند كه كمر او را مى‏شكند، و مى‏كند آنچه مى‏كند، و در مقابل، شرح صدر، و بر طرف نمودن «وزر» از دل، و كنار زدن حجابهاى محيط بر آن، دل را آنچنان مى‏كند، و عوالمى در آن پديد مى‏آورد كه اصلا به بيان نيايد، و در وصف نگنجد. فقط جاى آن است كه اشارتى از مقام ربوبى بر صاحبدل در مقام منت آيد و بگويد: ألم نشرح لك صدرك و...؟!!.

يعنى آنچه مى‏شود، همه در يك اشاره خلاصه مى‏گردد، تا صاحبدل خود بداند، و نامحرم از آن بى خبر بماند. زيرا چاره‏اى، و يا راهى جز اين نيست.

(دفتر سوم مثنوى ) در هر صورت، اذكار يا اوراد خفيه را آثار و بركات بى شمارى هست كه با گفتن و نوشتن ادا نمى‏شود، و در جاى خود براى اهل آن معلوم مى‏گردد.

البته هر يك از اذكار و اوراد خفيه را، به لحاظ مختصات آن، و به لحاظ كيفيت اداى آن، و نيز، به لحاظ جهات ديگر، علاوه بر آنچه اشاره شد، آثار وبركات خاصى هم وجود دارد.

در خصوص اذكار و اوراد خفيه و اهميت آنها در بعضى روايات و دعاها اشارتهايى آمده است. از باب مثال:

از رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم نقل شده است كه به «ابوذر» فرمود:

«يا أباذر، اذكر الله ذكراً خاملا، قلت: ما الخامل؟ قال: الخفى» [2] يعنى «ابوذر، خدا را ياد كن به «ذكر خامل» ابوذر مى‏گويد پرسيدم «خامل» چيست؟ فرود: «خفى» است».

لازم است توجه داشته باشيم كه «خامل» در لغت به معنى «نهان»، «پنهان» و

[1]. سوره انشراح،آيه 1 و 2 و 3.

[2]. بحار، ط ج، ج 93، ص 342.