مبانی نظری تزکیه جلد 1

فرمود:

«أما يخاف من يحول وجهه فى الصلوة أن يحول الله وجهه وجه حمار». [1] از اين بيان بر مى‏آيد كه اين خطا از لحاظ اينكه از جهالت و گستاخى بسيار بالا سرچشمه مى‏گيرد، ممكن است موجب تغيير صورت باطنى انسان گردد، و آن شود كه نبايد بشود. (دقت كنيد).

مرحوم حاج ميرزا جواد ملكى تبريزى بعد از نقل اين روايت در همين مقام مى‏گويد:

«قال بعض المحققين، المراد انه أما يخاف من يلتفت عن الله و عظمته فى حال الصلوة، أن يديم الله غفلته، فيكون وجه قلبه كوجه قلب الحمار». [2] و ممكن است قسمت آخر اين عبارت را چنين هم گفت: «فيكون وجه قلبه كوجه الحمار» فافهم ذلك و تأمل فيه.

(دفتر پنجم مثنوى)

مشكل درد آور اين است كه چنين جهلها و گستاخيها به صورت ملكه‏اى از ملكات باطنى درآيد كه د راين صورت، خوف همان چيزى هست كه در روايت مى‏بينيم.

به هر صورت، اگر براى هر كسى ديگر هم اين حقيقت روشن نباشد كه ترك ادب حضور در عبادتها و مخصوصاً در نمازها از لغزشها و خطاهاى بزرگ است، براى تو، كه سالك صراط و از اهل مراقبه هستى، و در حد خود از حقايق با خبر شده‏اى، مسلماً روشن خواهد بود.

از اين رو، در اين مرتبه از مراقبه كه به حكم وظيفه تا آنجا كه مى‏توانى در همه عبادات خود، مخصوصاً در نمازها ادب حضور در محضر خاص پروردگار را مراعات مى‏كنى، و متوجه جناب او، و منقطع به سوى او هستى، اگر احياناً غفلتى عارض شد، ود ر حال ذكر، دعا، نماز، و هر عبادت ديگرى از پروردگار

[1]. اسرار الصلوة مرحوم حاج ميرزا جواد، ص 167.

[2]. اسرار الصلوة مرحوم حاج ميرزا جواد، ص 167.