مبانی نظری تزکیه جلد 1

يعنى: «بنده وقتى گناهى انجام داد، از صبح تا شب به او مهلت داده مى‏شود، پس اگر در اين مدت استغفار كرد، آنگناه براى او نوشته نمى‏شود.

توضيح اين نكته لازم است كه منظور از استغفار در اين بيان، با توجه به آنچه به وضوح در ساير روايات و بيانات آمده است، استغفار بعد از توبه جدى توأم با ندامت، و عزم بر عدم عود بر معصيت است، نه استغفار فقط، بدون اينكه از گناه برگردد، كه اين براساس آنچه صريحاً در روايات آمده است، استهزا مى‏باشد، و بايد از اين نوع استغفار به خداى متعال پناه برد. و چه بهتر به يك جمله از يكى از روايات در اين زمينه دقت كنيم.

در روايتى كه از حضرت امام رضا سلام الله عليه در خصوص استغفار و بركات آن نقل گرديده است، اما در آخر كلام خود مى‏فرمايد:

«و المستغفر من ذنب و يفعله كالمستهزء بربه». [1] يعنى: «و كسى كه از گناه استفغار مى‏كند در حالى كه هنوز آن را انجام مى‏دهد، مانند كسى است كه به پروردگارش استهزاء مى‏كند».

در هر حال، از اصل سخن دور نشويم. اين امر كه مدت محدودى گناه و خطاى انسان به صورت شبيه معلق مى‏ماند و تثبيت نمى‏گردد، در عين اينكه از دقايق است، و به تفسير آن، و به اسرار نهفته در آن نمى‏توان با عقول عادى نايل شد، در عين حال اين اندازه مى‏توان فهميد كه اين مهلت براى مؤمنان گناهكار از جانب ربوبيت، بدين معنى است كه مقام ربوبى به حكم اصل رحمت و سبق آن، آنجا كه انسان خود را به جهالت در ورطه هلاكت و مسير آتش انداخت، قبل از اينكه به آخر راه برسد و در آتش و هلاكت قرار گيرد، به نحوى كه نجات يافتن از آن به آسانى به دست نيايد، باب مخصوصى از رحمت را در مدت محدودى به روى وى بازگذاشته است كه به آن روى بياورد، وفرصت از دست نرفته، و آن مدت محدود به آخر نرسيده، خود را از هلاكت و آتش نجات دهد.

و اگر به ديده بصيرت نظر كنيم، خواهيم يافت كه در حقيقت، در اين مدت محدود از جانب ربوبيت گوشه چشمى به انسان خطا كار مى‏كنند كه برگرد.

[1]. اصول كافى، ج 2، كتاب الدعاء، باب الاستغفار.