مبانی نظری تزکیه جلد 1

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مبانی نظری تزکیه - جلد 1

محمد شجاعی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

كسى كه ديگر فكر گناهى از گناهان را نكند و برگشت به گناهى را در دل نگدراند. و تو، اى خداى من، در كتاب محكم خود فرموده‏اى كه توبه را از بندگانت قبول مى‏نمايى و از بديها گذشت مى‏كنى و آنهايى را كه هميشه در حال توبه هستند دوست مى‏دارى. پس آنچنان كه وعده فرموده‏اى توبه مرا قبول بفرما، و آنچنان كه ضمانت نموده‏اى از بديهاى من گذشت كن، و آنچنان كه شرط كرده‏اى محبت خود را نسبت به من لازم بگردان. و شرط من با تو، اى پروردگار من، اين است كه ديگر به آنچه خوشايند تو نيست باز نگردم، و ضمانت من اين است كه به آنچه مذموم تو مى‏باشد رجوع نكنم، و پيمان من اين است كه همه معاصى تو را ترك نموده و از آنها دور باشم».

جملات مذكور در دعا با تعبيرات و ألحان خاصى كه دارد، بخوبى از آتش ندامت، از حسرت سخت از انزجار كامل قلبى از گناه، و نيز، از داشتن زبان بخصوص در مقام اعتذار و استغفار، حكايت مى‏كند. حقايق معانى اين جملات، و دقايق موجود در تعابير خاص آنها را آنان كه از اين آتش مبارك بهره‏اى دارند مى‏يابند.

اين هم ناگفته نماند كه آنچه مقصود امام سلام الله عليه بوده، به تناسب مقام و منزلت آن حضرت مى‏باشد و گناه به معنى مخالفت با خدا، يعنى حرامها، منظور آن حضرت نيست، زيرا حضرتش معصوم بوده و گناه بدين معنى براى معصومين و همچنين توبه از چنين گناهى براى آنها مفهومى ندارد. و حتى گناه به معنى تعلقات به مباحات و دل دادن به غير حق هم منظور نيست و قلوب شريفه معصومين سلام الله عليهم اجمعين بالاتر و پاك‏تر از اينهاست. آنچه مقصود امام است، در درك و فهم ما نگنجد. با اين همه اين جملات در مقام دعا و در مقام توبه و ندامت، به تناسب حال و منزلت به هر كسى صادق و منطبق است چه بهتر سالك در مقام توبه بر اين دعا، يعنى بر همه اين دعاء، كه دعاى سى و يكم از صحيفه است مداومت كند، چه در توبه اول سلوك و چه در مراتب بعدى و بالاتر توبه كه در منازل بعدى سلوك هست.

توجه به اين نكته لازم است كه ندامت واقعى، يعنى ندامتى كه در اصل آتشى است در درون و آثار و بركاتى دارد، چيزى نيست كه به آسانى به دست بيايد و براى هر تائبى حاصل نمى‏شود و به عبارتى، هر دلى را چنين دستورى نيست. و اگر دقت بيشترى بكنيم، بايد بگوييم كه در اختيار خود انسان نبوده، بلكه عنايت و جذب بخصوصى از جانب حضرت حق است و بايد چنين ندامت و يا چنين آتش و سوزى را از خداى متعال با اصرار و با تضرع كامل درخواست نمود، انه هو التواب الرحيم.




  • چون درين دل برق مهر دوست جست
    در دل تو مهر حق چون شد دو تو
    هيچ بانگ كف زدن آيد به در
    تشنه مى‏نالد كه كو آب گوار
    جذب آب است اين عطش در جان ما
    ما از آن او و او هم زآن ما



  • اندر آن دل دوستى مى‏دان كه هست
    هست حق را بيگمانى مهر تو
    ازيكى دست تو بى دست دگر
    آب هم نالد كه كو آن آب خوار
    ما از آن او و او هم زآن ما
    ما از آن او و او هم زآن ما



(دفتر سوم مثنوى)

خلاصه مطلب اينكه، ندامت واقعى را بايد خداى متعال به فضل خود در دل سالك بوجود بياورد. آنچه در مقام توبه وظيفه سالك است، ندامت صورى يا اجمالى است و او بايد نسبت به آنچه از حرامها انجام مى‏داده، اگر چه بسيار سطحى و صورى هم باشد نادم گردد ولازم است با تصميم جدى بر ترك حرامها، و با ترك آنها براى هميشه، به ندامت خويش تا حدودى معنى و روح ببخشد. و در ضمن از خداى متعال بخواهد كه ندامت او را مبدل به

/ 490