بعد اجتماعى حج - شخصیت و دیدگاه های فقهی امام خمینی (ره) نسخه متنی

بعد اجتماعى حج

حج در بعد اجتماعى (بهترين ميعادگاه معارفه ملت هاى اسلامى استكه مسلمانان با برادران و خواهران
دينى و اسلامى خود از سراسرجهان آشنا مى شوند و در آن خانه اى كه متعلق به تمام جوامعاسلامى و پيروان
ابراهيم حنيف است ، گردهم مى آيند و با كنارگذاشتن تشخّص ها و رنگ ها و ملّيت ها و نژادها به سرزمين و
خانه اوّلين خود رجعت مى كنند و با مراعات اخلاق كريمه اسلامى و اجتناب از مجادلات و تجملات ، صفاى
اخوت اسلامى و دورنماى تشكّل امت محمّدى (ص ) را در سراسر جهان به نمايش ‍ مى گذارند).(236) به همين جهت
مى توان گفت از نظرحضرت امام (قدس ره ) يكى از فلسفه هاى مهم اجتماعى اين كنگره بزرگ و ساليانه ، (به هم
پيوستن مسلمانان جهان و تحكيم وحدت بين پيروان پيامبر اسلام و پيروان قرآن كريم درمقابل طاغوت هاى
جهان است ).(237)

حج ، محل چاره جويى و حل مشكلات مسلمانان است . حجاج در اين اجتماع عظيم بايد درباره مصالح اسلام و
مشكلات مسلمانان تبادل نظر كنند و در حل مشكلات و راه رسيدن به آرمان هاى مقدس اسلام ، تصميمات لازم
را بگيرند، به عنوان مثال (امروز قبله اول مسلمين ، به دست اسرائيل اين غده سرطانى خاور ميانه افتاده
است . امروز برادران فلسطينى و لبنانى عزيز ما را با تمام قدرت مى كوبد و به خاك و خون مى كشد...

كشورهاى آفريقايى مسلمان ما زير يوغ آمريكا و ساير اجانب و سرسپردگان آنان ، دست و پا مى زنند.امروز
آفريقاى مسلمان صداى فرياد مظلومانه خود را هر چه بيشتربلند مى كند. فلسفه حج بايد جوابگوى اين
فريادهاى مظلومانه باشد).(238)

بعد سياسى حج

در انديشه امام خمينى (قدس ره ) بُعد سياسى حج ، مهجورتر ازديگر ابعاد آن است ، دست خيانتكاران در اين
جهت بيشتر در كار بوده، هست و خواهد بود. مسلمانان در اين عصر بيش از هر زمان ديگر،موظف به اظهار اين
مظلوميت و مهجوريت هستند؛ زيرا بازيگران بينالمللى با اغفال مسلمانان و عقب نگه داشتن آنان از يك سو
و عمّال سودجوى آنان از سوى ديگر و غفلت زدگان نادان از طرفى وآخوندهاى دربارى يا كج فهم از سوى ديگر
و متنسّكان جاهل از يك طرف ، دانسته يا ندانسته پشت در پشت هم ايستاده و درمحو اين بُعد سرنوشت ساز و
نجات دهنده مظلومان در فعاليت هستند.(239)

در باور حضرت امام (قدس ره )، حج از آن روزى كه تولد پيداكرده است ، اهميت بعد سياسى اش كم تر از بعد
عبادى اش نبوده است . اين كنگره سراپا سياست كه به دعوت ابراهيم (ع ) ومحمد(ص ) بر پا مى شود و از هر گوشه
دنيا و از هر (فجّ عميق)(240) در آن اجتماع مى كنند، براى (منافع ناس ) استو (قيام به قسط) است و در ادامه
بت شكنى هاى ابراهيم (ع ) ومحمد(ص ) است و نيز در ادامه طاغوت شكنى ها و فرعون زدودن هاى موسى (ع ) است
.(241)

ايشان در جنبه سياسى حج به مساءله فرياد سياسى عبادى برائت از مشركان اهميت فراوان مى داد و مى
فرمود: (حج بى روح وبى تحرك و قيام ، حج بى برائت ، حج بى وحدت و حجى كه ازآن هدم كفر و شرك برنيايد حج
نيست .)(242) ايشان همچنين عقيده داشت كه برائت از مشركان امرى است كهرسول الله (ص ) به آن امر فرموده
است (243) واختصاص به زمان خاص ندارد، بلكه دستور هميشگى و جاويد استو لازم است مسلمانان ، برائت خود
را به صورت تظاهرات ،راهپيمايى هاى با صلابت و پرشكوه ، از مشركان و ملحدان واستكبار جهانى و در راءس
آن ها آمريكاى جنايتكار اعلان كنند و اين اعلان برائت نه تنها به ايام و مراسم حج منحصر نشود، بلكه
بايد مسلمانان فضاى سراسر عالم را از محبّت و عشق نسبت به ذات حق و نفرت و بغض ‍ عملى نسبت به دشمنان
خدا لبريز كنند و به وسوسه خنّاسان و شبهات ترديد آفرينان ، متحجّران و منحرفان گوش فرا ندهند و لحظه
اى از اين آهنگ مقدس توحيدى و جهان شمولى اسلام غفلت نكنند.(244)

ضرورت فراگيرى احكام و مناسك حج

(مراتب معنوى حج كه سرمايه حيات جاويد است و انسان را به افق توحيد و تنزيه نزديك مى نمايد،حاصل
نخواهد شد مگر آنكه دستورات عبادى حج به طور صحيح وشايسته و مو به مو عمل شود)(245)، به همين دليل
فراگيرى مسائل و احكام مربوط به حج امرى ضرورى خواهدبود، چرا كه مساءله حج و زيارت بيت اللّه الحرام
با ديگرمسائل و زيارت ها تفاوت دارد، ندانستن مساءله در حج چه بسا مشكل ايجاد كند و به واسطه سهل