جـليـل صـاحـب (عبقات الا نوار)، علاّمه ميرحامد حسين هندى نيشابورى بوده است .(1)
محيط تربيتى
مـحـيـط تـربـيـتـى ايـن نـوزاد، خـاسـتـگـاه عـلم ، عـمـل ، ايـمـان و تـقـوا و در عـيـن حالآكنده از رنج و محنت بود؛ او در ماه هاى اوّل زندگى (پنج ماهگى) با از دست دادن پدر مـهـربـان خـويـش
بـراى هـمـيـشـه از ديدن جمال او محروم گرديد و با شهادت پدر، تحت سـرپرستى مادر مؤ من و عمّه
گرانقدرش (بانو صاحبه) قرار گرفت و در دامن پاك آن دو بانوى پرهيزكار پرورش يافت .سـيـل حـوادث نـاگـوار، سـيـر تـكـامـلى ايـن سـيـّد جـوان را در دسـتـيـابـى بـه درجـات كمال رقم
مى زد و نهال سرسبز زندگى اش را با ناملايمات قرين مى ساخت ؛ از اين رو، در سال 1336 ه . ق . و در سن
پانزده سالگى از نعمت وجود عمّه اش محروم گرديد. پس از آن ديـرى نـپاييد كه به مرگ جانسوز مادر دچار
گشت ، ولى با وجود اين همه ناهنجارى ها و مشكلات از پاى در نيامد و در سايه اعتماد به نفس به سير
تكاملى خويش ادامه داد.
نشو و نماى علمى
آقـا روح اللّه از سـنـيـن كـودكـى بـا هـوشـى سـرشـار به خواندن و نوشتن و فراگيرى ادبـيـاتفـارسـى پـرداخـت ؛ خـوانـدن و نـوشـتـن را در مـنـزل پـدرش و نـزد مـعـلمـى بـه نـام (مـيـرزا
مـحـمـود افـتـخـار العلما) آموخت . پس از آن تحصيلات فارسى معمول آن روز را نزد استاد مكتبى به نام
(ملاّ ابوالقاسم) و (شيخ جعفر) دنبال كرد.آنـگـاه بـه تـحـصـيـل عـلوم اسـلامـى پـرداخـت ؛ عـلوم مـقـدمـاتـى حـوزه هـاى ديـنـى از قـبـيـل
صـرف و نـحـو را نـزد اسـاتـيـدى نـظـيـر (شيخ جعفر)، (آقا ميرزا محمود افتخار العـلمـا)، (حـاج
ميرزا محمد مهدى) و (مرحوم حاج ميرزا رضا نجفى) فرا گرفت . مقدار زيـادى از صـرف و نـحـو و
هـمـچـنـيـن منطق را نزد برادر بزرگش (حضرت آية الله سيد مـرتـضـى مـوسـوى) مـعـروف بـه
(پـسـنـديـده) آمـوخـت و تـا سال 1338 ه . ق . از محضر ايشان استفاده كرد.پـس از آن در سـال 1339 ه . ق . بـه اراك هـجـرت كـرد و در حـوزه جـديـد التـاءسـيـس آن شـهـرسـتان ،
تحت زعامت مرحوم آية الله العظمى حاج شيخ عبدالكريم حايرى يزدى (ره) بـه تـحـصـيـل خـود ادامـه داد؛
كـتاب مُطَوَّل (در علم معانى و بيان) را نزد مرحوم (آقا شيخ مـحـمـدعـلى بـروجـردى) و مـنطق را نزد
مرحوم (آقا شيخ محمد گلپايگانى) خواند و در سال 1340 ه . ق . با هجرت مرحوم آية الله العظمى حايرى يزدى
به شهر مقدّس قم ، او نـيـز راه قـم را در پيش گرفت و پس از سكونت در (مدرسه دارالشفا) با جدّيت تمام به
ادامه تحصيل پرداخت .ايـن طـلبـه كـوشا، تتمّه كتاب مطوّل را در قم نزد مرحوم (ميرزا محمدعلى اديب تهرانى) بـه اتـمـام
رسـانيد و در دروس سطح حوزه از محضر اساتيد فن نظير مرحوم (آقا عباس اراكـى) ، مـرحـوم (آيـة الله
سـيـد مـحـمدتقى خوانسارى) و (آية الله سيد على يثربى كـاشـانـى) اسـتـفـاده كـرد و تـا سـال 1345 ه
. ق . آن را با جدّيت و پشتكار به پايان رسانيد.آنـگـاه وارد حـوزه درسـى زعـيـم و مـؤ سـس حـوزه عـلمـيـه قـم ، آيـة الله العـظمى حاج شيخ
عـبـدالكـريـم حـايـرى يـزدى (ره) شـده ، بـه مـدت يـازده سـال در دروس خـارج فـقـه و اصـول ايشان
شركت و بدين وسيله پايه هاى علمى و مبانى اصـولى و فـقـهـى خـود را تـكـمـيـل نـمـوده ، بـه درجـه
اجـتـهـاد نايل گرديد. در سال 1355 ه . ق . كه آية الله العظمى حايرى يزدى رحلت كرد، ايشان داراى مبانى
متقن ، مستقل و محكم بود و در زمره مجتهدان مبرّز، نوابغ علمى و مدرّسان بزرگ قـرار داشـت و
هـمـانـنـد سـتـاره درخشانى در آسمان علم و فضيلت مى درخشيد و از برجسته ترين علماى حوزه علميه قم
به شمار مى آمد.(2)
هـمـزمـان بـا گذراندن دوره فقه و اصول ، به فراگيرى رياضيات ، هياءت ، فلسفه ، حـكـمـت و عـرفـان
پـرداخـت و در ايـن زمـيـنه ها از محضر بزرگانى همچون مرحوم حاج سيّد ابـوالحـسـن رفـيـعـى
قـزويـنـى ، آقـا مـيـرزا عـلى اكـبـر حكمى يزدى ، آقا شيخ محمدرضا مـسـجـدشاهى اصفهانى ، آية الله