دفاع - شخصیت و دیدگاه های فقهی امام خمینی (ره) نسخه متنی

دفاع

بـررسـى انـديـشـه دفـاعـى امـام خـمـيـنـى (ره)  نـيـز همچون ديگر مباحث از اهميت فراوانى
بـرخـوردار اسـت . مـبـاحـث مـربـوط بـه (دفـاع)  در مـتون فقهى در ضمن اقسام جهاد مورد بـررسـى
قـرار گـرفـتـه اسـت . امـا از مـيـان فـقـهـاى عـظـام تـنـهـا كـسـى كـه فـصل مستقلى درباره مسائل
دفاع تحت همين عنوان باز كرده و احكام مربوط به آن را تبيين فرموده است ، حضرت امام (ره) مى باشد.

منظور از دفاع ، مجموعه اقداماتى است كه از راه ها و اسلوب هاى گوناگون براى ناكام گذاشتن دشمن
متجاوز صورت مى گيرد.(361)
دفـاع در ديـدگـاه حـضـرت امـام (ره)  بـه دو قـسم كلى (دفاع شخصى) (362) و (دفـاع از كـيان اسلام و مملكت
اسلامى) تقسيم مى گردد كه قسم دوّم آن از قداست و اهميت بـيـشـتـرى بـرخوردار است و همه چيزهايى را
كه به اسلام و كشور اسلامى مربوط است ، شـامـل مـى شـود. ايـن نـوع دفـاع در فـقه براى جلوگيرى از
خطرهاى ناشى از تجاوز و تـوطـئه هاى دشمنان خارجى تشريع شده و در عرصه هاى گوناگون نظامى ، سياسى ،
اقتصادى و فرهنگى ـ با احكام ويژه خود ـ انجام مى پذيرد.

امـام راحـل (ره) دفـاع از اسـلام و مـسـلمـانـان را بر همگان ـ به قدر توانايى شان ـ امرى ضرورى و
واجب شمرده و در بيان تفاوت ميان جهاد و دفاع مى فرمايد:

قـضـيـه جـهـاد يـك قـضـيه است ، قضيه دفاع قضيه ديگر، قضيه جهاد يك شرايطى دارد، بـراى اشـخـاص ‍
خـاصـى هـسـت ، براى گروه معينى هست با شرايطى ، لكن قضيه دفاع عـمـومـى اسـت . مـرد، زن ، بـزرگ ،
كـوچـك ، پـيـر، جـوان . هـمـان طـورى كـه عـقـل انـسـان حـكـم مـى كـنـد كـه اگـر كـسـى هـجـوم
آورد بـراى مـنـزل يـك كـسـى ، اهالى آن منزل ، هر يك كه هست دفاع مى كنند از خودشان ، اگر چنانچه
هـجـوم آورد كسى به شهر يك كسى ، اهالى شهر براى حفظ جهات خودشان دفاع مى كنند. ديـگر اينجا هيچ شرطى
نيست ، همه بايد دفاع كنند و اگر به كشور ما، كشور اسلامى ما هـجـوم بـكنند و بخواهند تعدّى بكنند،
تجاوز بكنند، بر همه افراد مملكت ، بر همه كشور، چـه زن ، چـه مـرد، كوچك ، بزرگ ، اينجا ديگر شرطى
نيست ، بر همه واجب است كه دفاع كـنـنـد و لهـذا فـرق دارد بـا حـال جـهـاد، حـال جـهـاد شـرايـط
دارد، حـال دفـاع شـرطـى ندارد، بايد دفاع بكنند حتى يك پيرمردى هم كه خيلى كار از او نمى آيد بايد
شركت كند در دفاع ، آن قدر كه مى تواند دفاع كند.(363)

دفاع از كيان اسلام

اسلام و حوزه اسلامى ممكن است از دو طريق (نظامى)  و (غير نظامى)  مورد هجوم دشمنان قـرار گـيـرد.

هـجوم غير نظامى در عرصه هاى گوناگون سياسى ، اقتصادى و فرهنگى صورت مى پذيرد.

1 ـ دفاع نظامى

مـنـظـور از دفـاع نـظـامـى ، دفـاع از اسـلام و اجـتـمـاع مـسـلمـانـان در مقابل تهاجم نظامى دشمن
است . شركت در اين دفاع ، يك وظيفه همگانى و عمومى است و بر همه افراد واجب است كه از اسلام و نواميس
مسلمانان دفاع كنند.

به برخى از فتاواى حضرت امام (ره) در اين باره اشاره مى كنيم .

1 ـ اگـر دشـمـن بر بلاد مسلمانان و سرحدّات آن هجوم نمايد. دفاع از آن به هر وسيله اى كه امكان داشته
باشد از بذل جان و مال ، بر جميع مسلمانان واجب است و در اين امر به اذن حاكم شرع احتياج نيست .(364)

2 ـ در جـنـگ دفـاعـى هـر وقـت كه دفاع واجب باشد بايد بر آن اقدام شود، اگر چه در ماه حرام باشد.(365)

3 ـ دفـاع بـر هـمـگـان واجـب اسـت . اگـر دفـاع بـر هـمـه واجـب شد، مقدّمات دفاع هم بايد عمل بشود...