فقه ، يكى سنّتى و ديگرى پويا نداريم . فقه پويا، همان فقه سنّتى است .(94)
امام خمينى (ره) گاهى منظور خود را از فقه سنّتى ـ چنان كه گفته شد ـ با تعبير (فقه جواهرى) بيان مى كرد.(فقه جواهرى) به معناى دقّت و غور در قواعد فقهى و استنتاج مـنـظـم فـروع از هـمـان قـواعـدى اسـت
كـه در فـقـه و اصول مشخص شده است . اين فقاهت ، دو ركن دارد:ركن اوّل ؛ اصول معتدل و قوى و آگاه به همه جوانب استنباط است .و ركـن دوّم ؛ تـطـوّر فـقـه مـى باشد و اين همان چيزى است كه امام در معناى اجتهاد، مجتهد و فـقـيه
مى فرمود و تاءكيد داشت كه مجتهد و فقيه ، بايد با ديد باز بتواند استفهام ها و سؤ ال هاى زمانه را
بشناسد... تا فقيه ، سؤ الِ زمان را نداند، ممكن نيست بتواند در فقه براى آن ها جوابى پيدا كند.(95)
بنابراين ، فقه جواهرى يعنى همان فقه سنّتى رايج با مِتُد فقهاست . اين روش و مِتُد، همان كيفيت
رسيدگىِ يك مساءله در فقه است .(96)
اهمّيّت فقه سنّتى
در بـاور امـام (ره) فـقـه سـنـّتـى ، (ارث سـلف صـالح) و (تـنها راه براى حفظ فقه اسلامى) است ، (آنچيزى كه تا به حال ، اسلام را نگه داشته ، همان فقه سنّتى بوده است .)(97) و (براى بررسى عميق و همه جانبه
علوم اسلامى طريقه اى مناسب تر از شـيـوه عـلمـاى سـلف يافت [نمى ]شود و تاريخِ بيش از هزار ساله
تحقيق و تتبّع علماى راسـتـيـن اسـلام گـواه بـر ادّعـاى مـا، در راه بـارور سـاخـتـنـِ نهال مقدّس
اسلام است .)(98)
بـراسـاس چـنـيـن بـاورى ، خـود حـضرت امام (ره) به فقه سنّتى و شيوه علماى سلف در اسـتـنـبـاط
احـكـام شـرع و اسـتـخـراج آن از منابع معتبر فقهى ، اهتمام مى ورزيد و در مقاطع گوناگون ، حفظ و
تقويت آن را به حوزه هاى علميه و روحانيت ، سفارش مى كرد و تخلّف از آن را جايز نمى شمرد. امام (ره) مى
فرمود:... اين جانب معتقد به فقه سنّتى و اجتهاد جواهرى هستم و تخلّف از آن را جايز نمى دانم . اجـتـهـاد بـه
هـمـان سـبك صحيح است ، ولى اين بدان معنا نيست كه فقه اسلام ، پويا نيست .(99)
همچنين مى فرمود:حـوزه هـاى عـلمـيـه ، امـروز بـايـد بـيـش تـر از سـابـق در مـسـائل اسـلامـى فـقه ، جدّيت نمايند
و مساءله فقه به همان نحوى كه مشايخ ، درست كرده اند، بايد محفوظ بماند.(100)
اهـمـيـّت حـفـظ و تـقـويـت فـقه سنّتى در پيشگاه حضرت امام (ره) به حدّى است كه براى آخـريـن بـار
نـيز در قسمتى از وصيت نامه سياسى ـ الهى خود نسبت به آن سفارش كرده ، مى فرمايد:... لازم اسـت عـلما و مدرّسين محترم نگذارند در درس هايى كه مربوط به فقاهت است و حوزه هـاى فـقـهـى و
اصـولى از طـريقه مشايخ معظّم كه تنها راه براى حفظ فقه اسلامى است ، منحرف شوند و كوشش نمايند كه
هر روز بر دقّت ها و بحث و نظرها و ابتكار و تحقيق ها افـزوده شـود و فـقه سنّتى كه ارث سلف صالح است و
انحراف از آن سُست شدن اركان تحقيق و تدقيق است محفوط بماند و تحقيقات بر تحقيقات اضافه گردد.(101)
رمز پافشارى بر فقه جواهرى
دقّت و تاءمّل در سخنان حضرت امام (ره) درباره فقه سنّتى و جانبدارى به تمام معنا از آن و ايـنـكـهفـقـه سـنـّتـى ، تـنـهـا حـافـظ اسـلام تـا بـه حال بوده ، طريقه اى مناسب تر از آن براى بررسى عميق