لطفا منتظر باشید ...
عـرفـى مـشـى شده است و پرهيز از خلط بين دقت هاى فلسفى و معانى عرفى كه چه بسيار از طلاّب و روندگان
راه اجتهاد، در اين مورد دچار اشتباه مى شوند.3 ـ آگـاهـى بـه مـنـطـق ، بـه مـقـدار تـشـخـيـص قـيـاس هـا و حـدود و... امـا تـفـاصيل قواعد و دقت
هايى كه در عرف و محاوره به كار نمى رود، مورد نياز پويندگان استنباط نخواهد بود.4 ـ عـلم بـه مـهـمـّات عـلم اصـول فـقـه بـه مـقـدارى كـه در فـهـم احـكـام شـرعـى دخيل است ، بدون
افراط و تفريط.5 ـ عـلم رجال ، به مقدارى كه در تشخيص روايات نياز است ، گرچه با مراجعه به كتاب هايى كه براى اين كار
آماده شده است .6 ـ شـنـاخـت كـتـاب و سـنـّت و فـحـص در مـعـانـى لغـوى آن هـا و قـرايـن حـال نـزول و صـدور بـه
قـدر امـكـان ، رجـوع بـه شـاءن نـزول آيـات و كـيفيت استدلال ائمه (ع) به آيات و مهمّ در اين باب ،
اُنس به اخبار و كيفيت محاورات ائمّه است .7 ـ تـكـرار تـفـريـع فـرع بـه اصـل (بـه كـار بـردن اصـول در عـرصـه فـقـه و ارجـاع فـرع بـه اصـل)
تـا قـوه اجـتـهـاد حاصل شود.8 ـ جـسـتجوى كامل از كلمات قوم و روش قدما، در فتوا و رجوع به متون ، بويژه كتب شيخ طوسى (ره) و شيخ
صدوق (ره) .9 ـ جستجو در فتاواى عامّه ، بويژه در تعارض اخبار.(92)
روش و ويژگى هاى فقهى امام (ره)
امـام خـمـينى (ره) در استنباط و استخراج احكام شرعى داراى شيوه خاصى است كه با شيوه فـقـهـى مـشـايخمعظّم و سلف صالح ، همگون و همسو مى باشد. اين روش ، اگر چه روش جـديـدى نـيـسـت و بـا روش فـقـهـاى
گـذشـتـه فـرق نـدارد، ولى در عـيـنـِ حال از امتيازات ويژه اى برخوردار است كه آن را از ديگران
متمايز مى سازد.(پـافـشـارى و تـاءكـيـد بـر فـقـه سـنـتـى و اجـتـهـاد جـواهـرى) در مـقـام گـفـتـار و عـمـل ،
(توجه به نقش عنصر حكومت) در جهت گيرى هاى فقهى و اجتهادى و نيز (توجه بـه نـقـش زمـان و مـكـان در
چـگـونـگـى اسـتـنـبـاط) و امـور ديـگـرى از ايـن قـبـيـل از مـهـم تـريـن ويژگى هاى روش فقهى امام
(ره) محسوب مى شود كه در اينجا به بررسى آن ها مى پردازيم .
تاءكيد بر فقه سنّتى
حـضـرت امـام (ره) شـيـوه سـلف صـالح را در اسـتـنـبـاط، بـه عـنـوان يـك اصل مسلّم در برخورد باحوادث واقعه و رويدادهاى گوناگون فردى ، اجتماعى ، سياسى ، اقـتـصـادى و... پـذيـرفـتـه بـود و بر آن
تاءكيد مى ورزيد. ايشان ، مراد خود را از اين شيوه با تعبيرهايى همچون (فقه سنّتى) ، (فقه جواهرى) ،
(اجتهاد صاحب جواهرى) و مانند آن بيان مى كرد.
مفهوم فقه سنّتى
منظور امام راحل (ره) از (فقه سنّتى) ، فقهى است كه بر پايه سنّت و روش موروث از فـقـهـاى عظام و رؤ ساىمذهب شيعه اثنى عشرى استوار است ، چنان كه مرحوم علاّمه حلّى ، همين مطلوب را در كتاب (تذكره) به اين
عبارت فرموده است :صـحـيـح تـريـن روش و مـطـمـئن تـريـن آن هـا از حـيـث دليل و برهان و نيز راست ترين و روشن ترين
بيان ها... روش و بيان اماميه است ؛ يعنى كـسـانـى كـه ديـن خـويـش را از وحى الهى و مصدر علم ربّانى
گرفته اند، نه از راءى و قياس يا اجتهاد مردمان .(93)
در بـيـنـش امام راحل (ره) همان روشى كه فقهاى بزرگ گذشته در مقام استنباط از قرآن و سـنـّت رسـول
الله (ص) و امامان معصوم (ع) داشتند. علاوه بر سنّتى بودن ، پويا نيز هست ؛ سنّتى است ، يعنى داراى شيوه
و مِتُدى است كه (اجتهاد) بر طبق آن انجام مى گيرد و اين شيوه ، قرن ها معمول بوده و كارآيى خود را نشان
