ولايت فقيه و دولت اسلامى است . حاكم اسلامى با لحاظ روابط اجتماعى و اقتصادى حاكم بر جامعه و با
عنايت به شرايط و مقتضيات زمان و مكان مى تواند جلو تصرف بى حد و مرز زمين هاى موات را بگيرد.بنابراين ، طبق ديدگاه فقهى امام راحل (ره) كسى بدون اجازه دولت اسلامى و ولىّ فقيه حـق احـيـاى
ايـن زمـيـن هـا را نـدارد و بدون چنين اجازه اى مالك نخواهد شد و حق اولويتى نيز بـراى او ثـابـت
نـمـى شـود و آنـچـه در تـحريرالوسيله دراين مورد آمده مربوط به زمان طـاغـوت و عـدم بـسـط يـد ولىّ
فـقـيـه اسـت . بـه عـنـوان مثال در استفتايى از حضرت امام (ره) سؤ ال شده :(در داخل روستايى از توابع تهران بعد از پيروزى انقلاب اسلامى جاده ماشين رو احداث شـد، عـدّه اى كـه
مـنـزلشـان مـقـدارى با جاده فاصله دارد و از طرفى خانه هاى مزبور هم دركنار ده واقع مى باشند مى
خواهند با هزينه شخصى جاده را تا جلو درب منزلشان امتداد دهـنـد. ولى عـده ديـگـرى ممانعت مى نمايند
و مى گويند اين محوطه اى كه ايشان مى خواهند جـاده سـازى نـمـايند متعلق به ما مى باشد با توجه به
اينكه آثار تصرف در زمين هاى مزبور به نام شخص و يا اشخاصى محرز و مشهود نيست مى گويند ما قباله قديمى
داريم . آيا با اين كيفيت شرعاً حق دارند مانع از احداث راه يا ساختمان نوساز ديگران بشوند يا خير؟)
امام (ره) در پاسخ فرموده است :قـبـاله و سـنـد اعـتـبـار نـدارد. زمـيـن مـوات بالاصل ملك شخص نيست و امر اينگونه اراضى مربوط به
دولت اسلامى است .(301)
بيت المال
(بـيـت المـال) در اصـطـلاح بـه مـالى كـه هـمـه مـسـلمـانـان در آن حـق دارنـد گـفـتـه مـى شـود.(302)در گـذشـتـه ، بـخـشـى از درآمـد، مـنـابـع و امـوال عـمـومـى در خـانـه هـاى امـنـى قـرار مـى
گـرفت تا به موقع در راه برطرف ساختن نـيـازهـاى مـردم و اجـتـمـاع صـرف گـردد. نـام آن دارايـى هـا
بـه مـنـاسـبـت محل نگهدارى آن ، (بيت المال) خوانده شد.(303)
منابع درآمد بيت المال
بـيـت المـال مـسـلمـانـان از درآمـدهـاى حـاصـل از خـمـس ، زكـات ، انـفـال ، جـزيـه ، خـراج ومـانـنـد ايـنها تاءمين مى شود. توضيح اين منابع از ديدگاه امام خمينى (ره) به قرار زير است :1 ـ خمس
(خـمـس يـكـى از درآمـدهـاى هـنـگـفـتـى اسـت كـه بـه بـيـت المال مى ريزد و يكى از اقلام بودجه را
تشكيل مى دهد. طبق مذهب ما از تمام منابع كشاورزى ، تـجـارت ، مـنـابـع زيـرزمينى و روى زمينى و به
طور كلى از كليه منابع و عوايد، به طرز عادلانه اى گرفته مى شود، به طورى كه از سبزى فروش درب اين
مسجد تا كسى كـه بـه كـشـتـيـرانـى اشـتـغـال دارد، يـا مـعـدن اسـتـخـراج مـى كـنـد هـمـه را
شـامـل مـى شود. اين اشخاص بايد خمس اضافه بر درآمد را پس از صرف ما خرج [هزينه زنـدگـى ] مـتـعـارف
خـود بـه حـاكـم اسـلام بـپـردازنـد، تـا بـه بـيـت المال وارد شود.)(304)
2 ـ زكات
مـاليـات جـنـس [زكـات ] نـيـز خـيـلى مـهـم اسـت و از مـنـابـع درآمـد بـيـت المـال مـسـلمـانـان
شـمـرده مـى شـود قـانـون در ايـنـجـا مـراعـات حال طبقه كشاورز و بى بضاعت را كه بيشتر اين ماليات
به آن ها تعلق مى گيرد، كرده اسـت ، در مـواردى صـد ده [110] و در مـواردى نـيز صد پنج [120] قرار داده است
، براى زراعت هايى كه براى تربيت آن رنج بسيار بايد كشيد مانند برنج كارى ، پنبه كارى و امثال اين ها