فصل اوّل : تربيت در اسلام - تحلیلی بر روش های تربیت نفس و اهداف آن در فرهنگ وحی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تحلیلی بر روش های تربیت نفس و اهداف آن در فرهنگ وحی - نسخه متنی

اکبر دهقان

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

8. نسبت به افرادى كه به شما محبت مى ورزند پاسخ بهتر بدهيد. و اذا حيّيتم بتحيّة فحيّوا باحسن منها(17)

9. افرادى كه با شما بدرفتارى مى كنند به طرز نيكو بدى آنها را از بين ببريد ادفع بالتى هى احسن السّيئة (18)

10. از خداوند بخواهيد كينه اى در دل شما نسبت به برادران دينى نباشد. و لا تجعل فى قلوبنا غلاً للذين آمنوا(19) نكته قابل توجه اينكه اين سلسله از دستورات اخلاقى و نظائر آن به منظور تربيت و تزكيه روح انسانى و تكامل يافتن در مسير عبادت و بندگى خداوند متعال است .

موضوعاتى كه در اين نوشتار مطرح شده قسمتى از مسائل اخلاقى و تربيتى است كه روش هاى تربيت وتزكيه نفس واهداف آن در 30 موضوع مورد تحقيق قرار گرفته وبا الهام از آيات وروايات وبرخى از نكات جالب ، با دسته بندى خاصى ارائه گرديده و از شرح و تفصيل زائد كه ملال آور است پرهيز شده تا بيشتر مورد استفاده خوانندگان عزيز قرار گيرد.

لازم به ذكر است كه اين اثر رساله فوق ليسانس اينجانب در دوره اوّل تربيت مدرس حوزه علميه قم بوده كه در سال 1371 آن را به رشته تحرير درآورده و در سال 1379 پس از بازنگرى مجدد، برخى از مطالب را حذف و قسمتى ديگر به آن افزودم .

در پايان از *((*مركز فرهنگى درسهايى از قرآن *))* كه مساعدت لازم را در نشر اين كتاب نمودند، تشكر مى نمايم .

اكبر دهقان حوزه علميه قم 1/2/79

فصل اوّل : تربيت در اسلام

مفهوم تربيت

تربيت از ماده *((*ربو*))* مصدر باب تفعيل ، به معناى پرورش دادن است كه در آن نموّ و زيادتى ملاحظه شده است ؛ مانند تزكيه كه آن نيز به معناى نمو و رشد است . راغب گويد: *((*ربّ*))* در اصل به معناى تربيت است و ربّ به طور مطلق فقط بر خداوند اطلاق مى گردد كه متكفّل اصلاح موجودات است .

در قران كريم ، مشتقّات تربيت چند بار به كار رفته است از جمله :

الف ) و ترى الارض هامدة فاذا انزلنا عليها الماء اهتزّت و ربت (20) زمين را خشك و بى حاصل مى بينى ، پس هنگامى كه باران فرو مى فرستيم تكانى مى خورد و رشد و نموّ گياهان در آن آغاز مى شود.

ب ) و قل ربّ ارحمهما كماربّيانى صغيرا(21) بگو خدايا والدينم را مورد رحمت خود قرار ده همان طورى كه آنان مرا در كودكى مورد لطف و رحمت خويش قرار دادند.

بعضى از محققّين گويند: ربّ در جمله *((*ربّيانى صغيرا*))* از مادّه *((*ربو*))* است نه از مادّه *((*ربب *))* چون معناى تربيت ، در نوع مواردى كه به كار رفته عبارت است از نموّ و زيادت جسمانى و پرورش مادّى ؛ و تربيت و سوق دادن به كمال و سعادت معنوى در اغلب موارد ملاحظه نشده است البتّه تربيت يك مفهوم عامّى دارد كه جميع مراتب حصول نشو و نما و زيادتى را به هر كيفيتى كه باشد اعم از مادى و معنوى شامل مى شود(22) بنابراين واژه تربيت ، - با توجه به ريشه آن - به معناى فراهم آوردن موجبات فزونى و پرورش است .

علاوه بر اين ، تربيت به معناى تهذيب نيز استعمال شده كه به معناى از بين بردن صفات ناپسند اخلاقى است . گويا در اين استعمال نظر به آن بوده است كه تهذيب اخلاقى مايه فزونىِ مقام و منزلت معنوى است و از اين حيث مى توان تهذيب را تربيت دانست .

قرآن ، كتاب تربيت

قرآن كريم ، كتاب هدايت ، نور، شفاء، رحمت ، تذكّر، موعظه ، بصيرت و برنامه زندگى و داروى مؤ ثّر براى همه دردها معرّفى شده است كه در سايه عمل به دستورات آسمانى آن ، انسان مى تواند به سعادت ابدى برسد.

يا ايها الناس قد جاءتكم موعظة من ربكم و شفاء لما فى الصدور و هدى و رحمة للمؤمنين (23) علاّمه طباطبايى قدس سره مى فرمايد: اگر چهار صفتى كه در اين آيه براى قرآن آمده با خود قرآن سنجيده شود آيه

/ 117