سفارش پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به اباذر درباره محاسبه
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله به ابى ذر مى فرمايد: اى اباذر! قبل از آن كه در قيامت به حساب تو برسند در همين دنيا به حساب خود برس ، چون حساب رسى امروز از فرداى قيامت آسان تر است و نفس خود را توزين كن ، قبل از توزين قيامت و به اين وسيله براى قيامت آماده باش براى روزى كه عمل ها بر خدا عرضه مى شود و كوچك ترين چيزى بر او مخفى نخواهد بود.اى اباذر! انسان اهل تقوانيست مگر اين كه به حساب خود برسد شديدتر از محاسبه شريك با شريكش . بايد انسان بفهمد كه خوردنى ها، نوشيدنى ها و پوشيدنى ها خود را از چه راهى به دست آورده از حلال يا حرام اگر انسان باك نداشته باشد از چه راهى كسب مى كند خداوند هم باك ندارد از چه راهى داخل دوزخش نمايد.حاسب نفسك قبل ان تحاسب فانه اهون لحسابك غدا و زن نفسك قبل ان توزن و تجهّز للعرض الاكبر يوم لا يخفى على اللّه خافية الى ان قال يا اباذر لا يكون الرجل من المتقين حتى يحاسب نفسه اشدّ من محاسبة الشريك فيعلم من اين مطعمه و من اين مشربه و من اين ملبسه امن حلال او حرام يا اباذر من لم يبال من اين اكتسب المال لم يبال اللّه من اين ادخله النار(205)
آثار محاسبه
قال على عليه السلام : من حاسب نفسه ربح (206) هركس به حساب خود برسد در دنيا سود مى برد. و نيز مى فرمايد: من حاسب نفسه وقف على عيوبه و احاط بذنوبه فاستقال الذنوب و اصلح العيوب (207) هر كس به حساب نفس خويش برسد عيوبش را درك مى كند و به گناهانش احاطه پيدا مى كند پس از گناهان توبه مى كند و عيوبش را اصلاح مى نمايد.
چرا به محاسبه نفس اهميّت نمى دهيم ؟
الف ) به دليل فراموشى خدا و از خودبيگانگى :
ترديدى نيست كه منشاء عدم توجه به اين موضوع مهم غفلت از خداوند است و از نظر قرآن كسانى كه خداوند را فراموش كنند، خداوند نيز آن ها را از خودشان بيگانه نموده است . و لاتكونوا كالذين نسوا للّه فانسيهم انفسهم (208) لذا خداوند خطاب به پيامبر مى فرمايد از آن كسى كه قلبش را از ياد خود غافل ساختيم اطاعت مكن چرا كه چنين فردى پيرو هواى نفس است . ولا تطع من اغفلنا قلبه عن ذكرنا واتبع هويه (209)
ب ) به دليل غرور و اميد بى جا:
يكى ديگر از عوامل ترك محاسبه نفس ، غرور و خود فريبى است : حضرت على عليه السلام مى فرمايد: يا ايها الانسان ما جرّاك على ذنبك و ما غرّك بربك و ما آنسك بهلكة نفسك ؟ اما من دائك بلول ام ليس من نومتك يقظه ؟ اما ترحم من نفسك ما ترحم من غيرك (210) اى انسان ! چه چيز تو را به گناهت جراءت داده ؟ چه چيز تو را در برابر پروردگارت مغرور ساخته ؟ چه چيز تو را بر هلاكت خويش علاقمند كرده است ؟ آيا اين بيمارى تو بهبودى ندارد؟ آيا اين خوابت بيدارى ندارد؟ چرا همان گونه كه به ديگران رحم مى كنى به خودت رحم نمى كنى ؟
مراقبه
قرآن كريم براى تربيت بشر در چند مورد مى فرمايد: خداوند رقيب و عالم به اعمال شما است ان اللّه كان عليكم رقيبا(211) همانا خداوند بر اعمال شما مراقب و حافظ و آگاه است . و كان اللّه على كل شئ رقيبا(212).خداوند ناظر و نگهدار هر چيز است . فلما توفيتنى كنت انت الرقيب عليهم (213) حضرت عيسى عليه السلام مى گويد: هنگامى كه مرا از ميانشان گرفتى تو خود مراقب آن ها بودى . و از آيات قرآن به دست مى آيد كه همه اعمال و حركات و گفتار و حتى نفس كشيدن ها و افكار و نيت هاى انسان در نامه عملش ثبت وضبط مى شود و
لطفا منتظر باشید ...
