قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله : من امر بالمعروف و نهى عن المنكر فهو خليفة اللّه فى ارضه و خليفة رسوله و خليفة كتابه (349) كسى كه امر به معروف ونهى از منكر كند، جانشين خدا در زمين وجانشين پيامبر و كتاب اوست .
6 - نهى از منكر و به خاك ماليدن بينى فاسقان :
قال على عليه السلام من نهى عن المنكر ارغم انوف الفاسقين (350) نهى از منكر به خاك ماليدن بينى فاسقان است .
صفات آمرين به معروف
عن ابى عبداللّه عليه السلام قال انّما ياءمر بالمعروف و ينهى عن المنكر من كانت فيه ثلاث خصال عالم بما ياءمر به تارك لما ينهى عنه عادل فيما ياءمر عادل فيما ينهى رفيق فيما ياءمر رفيق فيما ينهى (351) همانا كسى امر به معروف و نهى از منكر مى كند كه داراى سه خصلت باشد: به آنچه امر مى كند دانا باشد. از آنچه نهى مى كند خود تارك باشد. در آنچه امر و نهى مى كند عدالت را رعايت كند. در امر و نهى رفق و مدارا نمايد.
آثار امر به معروف
امام باقر عليه السلام درباره امر به معروف و نهى از منكر مى فرمايد: بها تقام الفرائض و تاءمن المذاهب و تحلّ المكاسب و تردّ المظالم و تعمر الارض و ينتصف من الاعداء و يستقيم الامر(352).يعنى به وسيله امر به معروف و نهى از منكر ساير واجبات و دستورات الهى انجام مى گيرد، راه ها امن مى شود، كسب ها حلال مى شود ، مظالم و اموال مردم به صاحبان اصلى آن بر مى گردد و زمين آباد مى شود و از دشمنان انتقام گرفته مى شود و كارها اصلاح مى گردد.
شيوه امر به معروف
براى وادار ساختن مردم به معروف و باز داشتن آنان از اعمال ناشايست لازم است بهترين شيوه ها را انتخاب كرد.قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله : من امر بالمعروف فليكن امره ذلك بمعروف (353) هر كس امر به معروف مى كند بايد شيوه اش نيز معروف باشد.
1 - توجه دادن به ارزش انسان :
اگر انسان بداند كه جانشين خداوند است و فرشتگان در برابر انسان كامل ، تواضع مى كنند و تنها موجودى است كه خداوند در خلقت او به خودش آفرين گفته است و همه نظام هستى را براى بهره بردارى انسان آفريده است و او را موجود فناناپذير قرار داده است و انواع فضايل و كمالات را براى انسان منظور داشته هرگز دست به گناه نمى زند و از كارهاى ناشايست دورى مى كند.
2 - مخفيانه انتقاد نمودن :
روشن است كه اگر كسى مرتكب گناهى شده است و خود را هنوز عزيز و محترم بداند پند و اندرز ما را زودتر قبول مى كند.قال الجواد عليه السلام : من وعظ اخاه سرّا فقد زانه و من وعظه علانية فقد شانه (354) هر كس برادر دينى خود را مخفيانه موعظه كند، او را زينت داده است ولى هر كس او را آشكارا نصيحت كند شرمنده اش كرده است .
3 - تكريم نمودن :
قال على عليه السلام استصلاح الاخيار باكرامهم و الاشرار بتاءديبهم (355) اصلاح خوبان جامعه بايد از طريق احترام و تكريم به آنان باشد همان گونه كه اصلاح بدان جامعه بايد از طريق تاءديب صورت پذيرد.
4 - بيان ثواب و عقاب :
يكى از راه هايى كه مى توان به وسيله آن انجام معروف ها را در جامعه زياد كرد و مردم را از منكرات باز داشت بيان پاداش هاى كارهاى معروف و كيفرهاى منكر است در قرآن كريم و روايات عقاب و ثواب اعمال براى اين منظور بيان شده است .حضرت يوسف عليه السلام رمز عزّت خودش را براى برادران در يك جمله بيان مى كند: انّه من يتّق و يصبر فانّاللّه لا يضيع اجر المحسنين (356) هر كس تقوا پيشه كند خداوند پاداش نيكو كاران را ضايع نمى كند.
5 - همچون آئينه :
حديثى از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله نقل شده است كه فرمود المؤمن مراة المؤمن (357) يعنى مؤمن آيينه مؤمن است . اگر در اين حديث جالب و كوتاه دقت كنيم نكاتى را در باره شيوه امر به معروف استفاده مى كنيم . از جمله :1. آيينه از روى صفا عيب را مى گويد، نه از روى انتقام و غرض .
لطفا منتظر باشید ...
