تحلیلی بر روش های تربیت نفس و اهداف آن در فرهنگ وحی نسخه متنی

حال هر قدر اين كتاب ، بزرگ تر و مفصل تر باشد و در موضوعات متنوّع ترى بحث كند زودتر اين ناهماهنگى احساس مى شود. كتاب بزرگ عالم آفرينش ‍ - كه عظمتش به قدرى است كه با تمام وجودمان در لابلاى عبارات آن گم مى شويم - نيز مشمول همين قانون است به راستى كه ما هر چه اين كتاب بزرگ هستى را ورق بزنيم در همه جاى آن آثار يك نظم عالى و انسجام و هماهنگى قابل توصيف در ميان كلمات وصفحات وسطورش نمايان است .(498) هر قدر انسان در نظام هستى دقّت و مطالعه كند جز نظم دقيق كه حاكى از ذات يگانه هستى است چيزى نمى بيند لذا قرآن كريم مى فرمايد: ما ترى فى خلق الرحمن من تفاوت فارجع البصر هل ترى من فطور ثم ارجع البصر كرتين ينقلب اليك البصر خاسئا و هو حسير(499) در آفرينش جهان هستى به وسيله خداوند رحمان ، هيچ تضاد و عيبى نمى بينى . بار ديگر نگاه كن آيا هيچ شكاف و خللى مشاهده مى كنى ؟ بار ديگر به عالم هستى نگاه كن سر انجام چشمانت در (جستجوى خلل و نقصان ناكام مانده ) به سوى تو باز مى گردد در حالى كه خسته و ناتوان است .

حضرت على عليه السلام مى فرمايد: و اعلم يا بنى انه لوكان لربك شريك لاتتك رسله و لراءيت آثار ملكه و سلطانه و لعرفت افعاله و صفاته پسرم ! بدان اگر پروردگارت شريكى داشت رسولان او نيز به سوى تو مى آمدند و آثار ملك و قدرتش را مى ديدى و افعال وصفاتش را مى شناختى (500).

2. استدلال بر رسالت پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله   قرآن مى فرمايد: پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله رسول و فرستاده خداوند است و دعوت او به اسلام حقيقت دارد كه از سه راه استدلال بر حقانيت رسالت مى نمايد.

نخست اينكه قرآن كريم بيّنه و دليل روشنى است در دست او. دوم كتب آسمانى پيشين كه نشانه هاى او را دقيقا بيان كردند و پيروان اين كتب در عصر پيامبر صلّى اللّه عليه و آله او را به خوبى مى شناختند.

سوم پيروان فداكار و مؤمنان مخلص كه بيانگر صدق دعوت و گفتار او مى باشند؛ زيرا يكى از نشانه هاى حقّانيّت يك مكتب ، اخلاص و فداكارى و عقل و درايت و ايمان پيروان آن مكتب است چرا كه هر مكتبى را از پيروانش ‍ مى توان شناخت .

افمن كان على بيّنة من ربه و يتلوه شاهد منه و من قبله كتاب موسى اماما و رحمة اولئك يؤ منون به (501) آيا آن كسى كه دليل آشكارى از پروردگار خويش ‍ دارد و به دنبال آن شاهدى از سوى او مى باشد و پيش از آن كتاب موسى كه پيشوا و رحمت بود آن حق طلبان و حق جويان به او ايمان مى آورند.

در اين كه منظور از شاهد كيست ؟ بعضى از مفسران گفتند: جبرئيل است و لكن بسيارى از مفسران آن را به حضرت على عليه السلام تفسير كردند كه رواياتى بر اين معنا دلالت مى كند از جمله : از حضرت سؤ ال مى كنند درباره شما كدام آيه قرآن نازل شده به همين آيه استدلال مى فرمايد و مى فرمايد: پيامبر بيّنه الهى داشت و شاهد من بودم (502) و آيه سوره رعد اين معنا را تاءييد مى كند و يقول الذين كفروا لست مرسلاً قل كفى باللّه شهيدا بينى وبينكم و من عنده علم الكتاب (503) كافران گويند: تو پيامبر نيستى بگو: همين اندازه بس ‍ كه خداوند ميان من و شما شاهد و گواه است و همچنين كسى كه نزد او علم كتاب است در روايات بسيارى از فريقين شيعه و سنى چنين مى خوانيم كه منظور از من عنده علم الكتاب حضرت على عليه السلام است .

4. استدلال بر معاد 

قرآن كريم براى اثبات قيامت استدلال هاى مختلفى نموده از طريق استدلال به آفرينش نخستين و تكيه به قدرت و حكمت و عدالت پروردگار كه اينك بعضى از آيات را ذكر مى كنيم :

1 - آفرينش نخستين :

و ضرب لنا مثلاً و نسى خلقه قال من يحيى العظام و هى رميم قل يحييها الذى انشاءها اول مرة و هو بكل خلق عليم (504) و براى ما مثالى زد و آفرينش خود را فراموش كرد و گفت : چه كسى اين استخوان ها را زنده مى كند در حالى كه پوسيده است ؟ بگو: همان كسى آن را زنده مى كند كه نخستين بار آن را آفريد و او به هر مخلوقى آگاه است در غالب تفاسير نقل شده است كه مردى از مشركان قطعه استخوان پوسيده اى را پيدا كرد و گفت با اين دليل محكم به مخاصمه با محمد صلّى اللّه عليه و آله برمى خيزم و سخن او را درباره معاد ابطال مى كنم آن را برداشت و نزد پيامبر آمد و گفت : چه كسى مى تواند اين استخوان هاى پوسيده را از نو زنده كند؟ اين آيات در پاسخ او نازل شد.