قال على عليه السلام الشاخص فى طلب العلم كالمجاهد فى سبيل اللّه انّ طلب العلم فريضة على كل مسلم و كم من مؤمن يخرج من منزله فى طلب العلم فلا يرجع الاّ مغفورا(543) آن كه براى تحصيل علم بيرون رود، همانند مجاهد در راه خداست . همانا تحصيل دانش بر هر مسلمانى واجب است و چه بسا مؤمنى كه از خانه خود براى تحصيل دانش خارج شود به خانه بر نمى گردد جز آن كه آمرزيده شده باشد.
3 - زندگى در پرتو كسب علم :
قال على عليه السلام اكتسبوا العلم يكسبكم الحياة (544) علم و دانش تحصيل كنيد كه در پرتو آن حيات را به دست آوريد. قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله : طالب العلم بين الجهال كالحىّ بين الاموات (545) طلب كننده دانش در ميان نادانان ، مانند زنده در بين مردگان است .
4 - عبادت خداوند در پرتو علم :
قال على عليه السلام تعلّموا العلم فانّ تعلمّه حسنة ... بالعلم يطاع اللّه ويُعبد بالعلم يعرف اللّه ويوحّد بالعلم توصل الارحام وبه يعرف الحلال والحرام (546) دانش بياموزيد كه آموزش آن حسنه است ... به وسيله علم ، خداوند اطاعت وعبادت مى شود و با علم خداوند شناخته مى شود و به وسيله علم صله ارحام انجام مى شود و حلال وحرام الهى شناخته مى گردد.
5 - برترى علم بر عبادت :
قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله فضل العلم احبّ الىّ من فضل العبادة (547) فضيلت دانش محبوب تر است نزد من از فضيلت عبادت .قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله : قليل العلم خير من كثير العبادة (548) علم اندك برتر از عبادت فراوان است .
6 - زكات علم :
قال الصادق عليه السلام انّ لكل شئ زكاة و زكاة العلم ان يعلّمه اهله (549) هر چيزى زكاتى دارد وزكات علم ، تعليم به كسانى است كه اهليّت آن را دارند.
7 - پاداش آموزش علم :
قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله من تعلّم للّه و علّم للّه دُعى فى ملكوت السموات عظيما(550) هر كه تحصيل علم براى خدا كند و آن را براى خدا به ديگران بياموزد در ملكوت آسمان ها بزرگ خوانده مى شود.
8 - فراگيرى علوم مهم :
قال على عليه السلام العمر اقصر من ان تعلم كلّ ما يحسن بك علمه فتعلّم الا همّ فالا همّ(551) عمر، كوتاه تر از آن است كه همه چيز را خوب بدانى ، پس هر دانشى را كه مهمّ و مهم تر باشد فراگير.
9 - حيات علم در پرتو مذاكره :
عن ابى عبداللّه رحم اللّه عبدا احيى العلم قال قلت و ما احياؤ ه قال ان يذكر به اهل الدين و اهل الورع (552) خدا رحمت كند بنده اى را كه علم را زنده كند راوى گفت : عرض كردم :زنده كردن علم چيست ؟ فرمود، با دينداران و اهل ورع مذاكره كردن .
10 - استغفار براى طالب علم :
قال الصادق عليه السلام طالب العلم يستغفر له كل شئ حتى الحيتان فى البحر(553) براى طالب علم همه موجودات طلب مغفرت مى كنند حتى ماهيان دريا.
11 - تواضع معلم و شاگرد :
قال على عليه السلام تواضعوا لمن تعلّمونه العلم و تواضعوا لمن طلبتم منه العلم (554) فروتنى كنيد براى كسى كه به او علم مى آموزيد و فروتنى كنيد نسبت به كسى كه از او علم ياد مى گيريد.
12 - ويژگى هاى عالم :
قال لقمان لابنه وهو يعظه للعالم ثلاث علامات العلم باللّه و بما يحبّ وبما يكره .(555) لقمان در موعظه به فرزندش مى گويد: براى دانشمند سه نشانه هست : شناخت خدا وشناخت آنچه مورد محبت وكراهت خداست .
13 - منزلت عالم :
قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله فضل العالم على غيره كفضل النبى على امّته (556) برترى دانشمند بر ديگران مانند برترى پيامبر بر امّت است . قال على عليه السلام : العالم امين اللّه فى الارض (557) دانشمند امين خدا در زمين است .
14 - غرور به علم :
قال على عليه السلام من ادّعى من العلم غايته فقد اظهر من جهله نهايته (558) هر كس ادعا كند به نهايت علم دست يافته نهايت نادانى خود را ابراز داشته است . قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله : من قال انا عالم فهو جاهل (559) هر كس ادعا كند كه او دانشمند است در حقيقت نادان است .
لطفا منتظر باشید ...
