مفخر شرق نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
ترجمههاى مثنوى رومى و ديوان شمس تبريزى را كه دكتر نيكلسون به انگليسى منتشر كرده است، در نظر
همه محققان به عنوان يك شاهكار تلقى شده است. بهرهديگرى كه در اين باره نصيب دكتر نيكلسون شده است،
اين است كه نامبرده براى حل مشكلاتش در حين ترجمه، به اقبال مراجعه مىكرده است.او پس از ترجمه
اسرار خودى به زبان انگليسى، چندين مقاله، مخصوصاً در اسلاميكا راجع به اقبال نوشته است و برخى از
اشعار متفرقه او را نيز ترجمه كرده است.ترجمههاى ديگرى از اقبال كه واجد اهمّيّت است بوسيله پرفسور آربرى انجام شده است كه اين
ترجمهها مشتمل بر نقل مضامين پارهاى از رباعيات اقبال است كه در پيام مشرق ديده مىشود. اين
ترجمه به صورت نظم است و به نام تيولپس اف سينا يعنى لالههاى سينا منتشر شده است. اين ترجمه، بعد از
ترجمهاى است كه پروفسور آربرى از غزليات زبور عجم نشر داده است، كه اين اثر اخير را كتابفروشى اشرف
در لاهور منتشر كرده است.بعد از اين ترجمهها، ترجمه مجموعهاى از اشعار اقبال، كه كلاً به زبان اردو سروده شده است، صورت
گرفت و آن ترجمه آثار اقبال به وسيله و.ژ.كرنان است كه طبع و نشر آن را مؤسسه مطبوعاتى كتب در بمبئى
عهدهدار بوده است.اين كتاب ترجمه بسيار ارزندهاى از آثار ادبى اقبال است، زيرا تصوير كاملى از
سير تكامل نبوغ ادبى اقبال را در اردو تجسم مىبخشد. مؤلف اين كتاب نه فقط توانسته است مضامين را
اقتباس كند بلكه موفّق شده است كه وزن بحور اصلى را نيز حفظ كند. پارهاى از قسمتهاى ترجمه شده بسيار
لطيف است. ترجمه شكوه و جواب شكوه به صورت نظم، به وسيله آقاى الطاف حسين انجام گرفته است و بنگاه
مطبوعاتى اشرف در لاهور آن را به چاپ رسانيده است. و نيز خضر راه را آقاى ابوالقاسم نياز ترجمه كرده
است كه آن هم در لاهور به طبع رسيده است. پروفسور آربرى رموز خودى را ترجمه كرده و مؤسسه مطبوعاتى جان
موراى در لندن آن را چاپ كرده است.مقصود از ذكر اين فهرست و به ميان آوردن نام مترجمان آثار اقبال به زبان انگليسى اين نيست كه تقدير
و ارزيابى آثار فكرى و ادبى اقبال را به وسيله اشخاص معينى ستوده باشيم، بلكه منظور اين است كه مردم
انگليسى زبان و جهان انگلوساكسن در حال حاضر موارد كافى از آثار اقبال را در دسترس دارند و
مىتوانند از هنر عظيم اقبال برخوردار شوند.ترجمه نظم، از زبانى به زبان ديگر، كار آسانى نيست، و اين نكته مورد بحث است كه آيا ترجمه آثار
منظوم به زبان ديگر به صورت نظم ارجح و اولى است يا به صورت نثر. البته ترديدى نيست كه تضييقات و
محدوديتهايى كه در ترجمه نظم به نظم وجود دارد بر مشكلات ترجمه مىافزايد.پروفسور نيكلسون در مقدمه ترجمه ديوان شمس تبريزى مىگويد: ‹‹ چنين به نظر مىرسد كه ترجمه من
واجد درستى و هنر باشد، به دليل اينكه به صورت نثر نقل شده است. در مورد ترجمه اشعار اقبال به ساير زبانهاى اروپايى بايد گفت كه پروفسور هل، استاد دانشگاه
ارلنگن، قسمتهايى از پيام مشرق را به زبان آلمانى ترجمه كرده است ولى قبل از آنكه به طبع آن موفّق
شود وفات يافت.اكنون ترجمههاى مزبور نزد پروفسور آنى مارى شيمل استاد دانشگاه ماربورگ موجود است
و اميد است به زودى طبع و منتشر شود. پروفسور شيمل يك رشته مقاله جالب و جاذب نيز درباره اقبال نوشته
و منتشر كرده است.مادام ايواميردويچ در پاريس كتاب احياى فكر دينى در اسلام را به زبان فرانسه ترجمه كرده است و
اكنون مشغول ترجمه كتاب تكامل متافيزيك (ماورأ الطبيعه) در ايران است. اين خانم دانشمند بر اثر ترجمه
اين دو كتاب به قدرى تحت تأثير افكار اقبال قرارگرفته است كه اكنون مشغول تحصيل در زبان فارسى است تا
بتواند زبور عجم را به فرانسه ترجمه كند.در كشور ايتاليا نيز اقبال شهرت و محبوبيت عظيمى كسب كرده است. يك محقق ايتاليايى جوان به نام
پروفسور اليساندرو بوزانى موفّق شده است كه ترجمه كامل جاويد نامه را به زبان ايتاليايى منتشر كند.علت اينكه در ميان زبانهاى اروپايى براى اولين بار جاويد نامه به زبان ايتاليايى ترجمه مىشود بسى
جالب و ناشى از اين مسئله است كه ميگل اسن محقق ايتاليايى ضمن مطالعات و تحقيقاتش به اين نتيجه رسيده
است كه دانته در نوشتن كمدى الهى تحت تأثير نويسندگان عرب قرارگرفته است و همين عامل موجب تشويق
اقبال شده است تا اشعار جاويد نامه را بسرايد.
