لطفا منتظر باشید ...
به وسيله تودهاى از اطلاعات غيرمرتبط زندگى كند انسان شوق و علاقهاى دارد به اينكه ديد عقلى
منظمى راجع به ارتباطات اشياء داشته باشد. و حيات با همه جلوههاى گوناگونى كه دارد يكى است. ما ممكن
است روابط واقعى جلوههاى مختلف اشياء را مورد مطالعه و بررسى قرار دهيم ولى معرفت حيات را بايد به
صورت يك كل در نظر بگيريم و اين معرفت نمىتواند مجموعهاى از قطعاتى منفصل باشد؛ بلكه بايد به
صورت يك آهنگى مركب از نغمههاى نمونه باشد.(61) اسلام در وسط دو نقطه افراط و تفريط وضع معتدلى دارد
و ايدهآل و آرمان آن عبارت است از ايجاد شخصيت معتدل.مطابق يكى از بيانات رسولاكرم(ص) اعتدال در فكر و اعتدال در كردار يكى از مشخصات و مميزات نبوّت
است (62) بنابراين تعليم و تربيت بايد وضعى را ايجاد كند كه دانشجو دورنماى وسيعى از علم و معرفت را
در نظر بگيرد و پيش از آنكه وارد مرحله تخصص شود به نحو موزون و معتدلى باحيات و مسائل حياتى، مربوط و
مأنوس شده باشد.صرف نظر از اين مسئله، محسوس است كه اسلام علم را به صورت يك كل فشرده و يكپارچه و به هم پيوسته تلقى
مىكند. اين نكته را مىتوان از اين حقيقت استنباط كرد كه قرآن سرچشمه همه دانشهاست و اين كتاب است
كه فكر و ارتباط همه جويندگان دانش را در يك قالب مىريزد گو اينكه موضوعات گوناگونى در مورد تفحص و
تجسس جويندگان دانش وجود داشته باشد.اين وضع خود به خود مارا به مفهوم علم فشرده و تلفيق شده يعنى
يكپارچه رهبرى مىكند. علم نمىتواند به صورت قطعات كوچك و اجزاء غير مرتبط باقى بماند بلكه بايد
به صورت يك كلى واحد درآيد و همين عمل معايب تجزيه و تفريق اجزاى علم را از بين مىبرد و اجازه
نمىدهد كه هر قسمت و جزئى از اجزاى آن (مانند افراد مستقلى كه هر يك در آپارتمانى به سر مىبرند) در
محل مخصوص به خود جاى گرفته و مستقل از اجزاى ديگر باشد؛ و شايد در آن صورت اين علل براى آغاز تخصص در
هر رشتهاى كه در مرحله عالى تحصيل پيش مىآيد از هر نظر مناسبتر باشد.تحصيل يا تعليم و تربيت در مراحل نازلتر بايد به صورت غيرتخصصى انجام شود. اين عمل در توسعه نظر
جوانان و در پخش كردن بذر فضايل فكرى و عقلى بسيار مؤثر خواهد بود.
پايهگذارى بناى اخلاق
اقبال ضمن يك بيت شعر كه به زبان اردو سروده است مىگويد: ‹‹ آه! نه فقيه از اين حقيقت آگاهى دارد ونه ملا كه وحدت فكر بدون وحدت اخلاق ناقص است و خام. بارى تحصيل يا تعليم و تربيت بايد در بادى امر
پايه اخلاق كودك را استحكام دهد و مادامى كه اخلاق نيكويى براى كودك پايهگذارى نشده باشد هيچوقت
به مقصود واقعى خودش نايل نخواهد شد. ››به نظر پروفسور ولستر اسميت پرورش اخلاق به منزله حلقهاى است كه با دبستان اتصال دارد و دبستان
براى كودك در حكم جامعه و اجتماع است.اين نظريه فعلاً از مجارى مختلف و به وسيله ايادى عديده تأييد و توصيه مىشود.(63)
61- مراجعه شود به The RePort of the Unve
sity Education commission.62- قرآن كريم امت اسلام را امت وسط، يعنى معتدل و ميانه رو معرفى مىكند.63- مراجعه شود به Survey ins
odvcto
y An :Leste
Education .Q .W Smith.
