وجدان و اثبات بقاء و خلود نفس
بعد ، از همين جا مسئله بقاء و خلود نفس را اثبات مي كند مي دانيد كه يكي از مسائل مهم بشريت هميشه اين بوده است كه آيا روح يا نفس انسان بعد از مردن ، باقي و جاويدان و در عالم ديگري سعادتمند و يا شقاوتمند است ، يا نه ، نفس يا روح انسان با مردان انسان تمام وفاني مي شود ؟ اين يكي از مهمترين مسائل فكري و فلسفي دنياست امروز هم اگر شما به همين دنياي به اصطلاح ماشيني اروپا برويد باز فلاسفه بزرگ اروپا را مي بينيد كه بعضي از آنها مادي هستند و بعضي روحي كانت معتقد است كه با براهين فلسفه نمي شود بقاء و خلود نفس را اثبات كرد ولي وجدان انسان مي گويد نفس باقي و خالد است ، هميشه هست و در دنياي ديگري پاداش يا كيفر مي بيند مي گويد دليلش اين است : وجدان انسان هي به او فرمان مي دهد صداقت را ، امانت را ، درستي را ، عدالت را انسان در عمل هميشه مي بيند كه صداقت و امانت و درستي و عدالت و غيره لزوما در اين دنيا پاداش ندارد ، و نيز اينها از نظر رسيدن به پاداشهاي دنيوي براي انسان قيد و بند است اگر آدم اين قيد و بندها يعني صداقت و امانت و عدالت و غيره را از ميان بردارد ، [ به آساني به پاداشهاي دنيوي مي رسد ] ( 1 ) اين مثل را من ذكر مي كنم : علي بن ابي طالب و معاويه رو در روي همديگر قرار مي گيرند علي مردي است پايبند عدالت ، مخالف با تبعيض ، رشوه دروغ گفتن ، فريب دادن . تمام1. [ افتادگي از نوار است ] .