بخيل " خود " ش را گم كرده
اميرالمؤمنين علي عليه السلام جمله اي دارد راجع به بخيل بخيل يكي از آن آدمهايي است كه خود واقعي اش را گم كرده يعني " خود " ش شده پول و ثروت آدمي كه پول و ثروت براي او اصالت پيدا مي كند و هدف مي شود ، و به تعبير روانشناسي امروز در پول تثبيت و تحكيم مي شود يعني در پول غرق مي شود و نقش مي بندد ، چنين آدمي " من " واقعي او شده پول ، و غير از پول " من " ديگري ندارد چون " من " اصلي را گم كرده و از دستش رفته است نتيجه اين است كه خودش را براي پول مي خواهد نه پول را براي خودش يعني از جان ، حيات ، سلامت و عمر خودش مايه مي گذارد براي پول ، ولي از پول حاضر نيست مايه بگذارد براي سلامت ، سعادت و حتي عمر خودش . مي فرمايد : عجبت للبخيل يستعجل الفقر الذي منه هرب و يفوته الغني الذي اياه طلب ( 1 ) تعجب مي كنم از آدم بخيل كه در حالي كه دنبال ثروت و غنا و بي نيازي است و از فقر فرار مي كند ، عملا در همان فقر گرفتار است و از همان غنا دور مي شود توضيح مطلب در نهج البلاغه است مي فرمايد : يعيش في الدنيا عيش الفقراء و يحاسب في الاخرش حساب الاغنياء ( 2 ) در دنيا مثل يك آدم فقير و بدبخت و مفلوك زندگي مي كند چون خودش را صرف پول مي كند و حاضر نيست پول را صرف خودش بكند . لباس كهنه مي پوشد ، غذايانسان خودش را گم كرده ، يعني خود واقعي اش را از دست داده .
1. نهج البلاغه فيض ، حكمت 121 ، ص . 1145 2. نهج البلاغه فيض ، حكمت 121 ، ص . 1145