عرش خداوند چيست - قرآن و معارف عقلی نسخه متنی

عرش خداوند چيست

4. (... ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ يَعْلَمُ مايَلِجُ فِى الأَرْضِ وَمايَخْرُجُ مِنْها وَمايَنْزِلُ مِن السَّماِء وَما يَعْرُجُ فِيها...؛.

... سپس برعرش (قدرت) استيلا يافت. (خداوند) از آن چه در زمين فرو مى رود، يا از آن بيرون آيد و از آن چه از آسمان نازل شود و يا به سوى آن بالا رود، آگاه است...).

نكته قابل بحث در اين قسمت از آيه دو مطلب است:.

1. معناى (استوى) چيست.

2. منظور از (عرش) در اين آيه و آيات ديگر چيست.

با مراجعه به كتاب هاى لغت روشن مى شود كه (استوى) در دو مورد به كار مى رود:.

الف) استقرار و قرار گرفتن روى يك چيز، مثلاً هنگامى كه سوار، روى اسب قرار گرفت در لغت عرب مى گويند: (استوى على ظهر الدابة؛روى اسب قرار گرفت).

ب) استيلا واحاطه و تسلط بر امور. اين معنا بيشتر در مواردى است كه پس از لفظ (استوى) نام كشور و يا تخت و سرير - كه از خصايص قدرتمندان است - قرار بگيرد؛ مثلاً مى گويند: (استوى على سرير الملك). و منظور همان تسلط و احاطه قدرت است. شاعر مى گويد:.

بشر بركشور عراق مسلط گرديد، در حالى كه نه شمشيرى كشيد و نه خونى ريخت.

روى اين اساس، لفظ (استوى) در آيه به معناى استقرار و نشستن در نقطه اى نيست، بلكه به همان معناى استيلا و غلبه است؛ زيرا پس از آن، لفظ (العرش) - كه در لغت عرب به معناى تخت و سرير مخصوص قدرتمندان است - آمده است.

در اين صورت هرگز از اين جمله استفاده نمى شود كه خداوند جسم است و در نقطه اى حلول مى كند و اگر برخى از كوته نظران از آيه چنين معنايى استفاده كرده اند، علتى جز غفلت از معناى (استوى) نداشته است.