ز ملک تا ملکوت نسخه متنی

1. علامه طباطبايى.

2. سعدى شيراز.

3. مولانا، ديوان شمس.

4. سعدى شيراز.

5. حافظ شيراز.

6. حافظ شيراز.

7. حافظ شيراز.

8. نظامى گنجوى، ليلى و مجنون.

9. ناصر خسرو قباديانى روز يكشنبه سَلخِ جمادى الآخره سال 442 هجرى قمرى به شهر مكّه وارد شد.

10. فاصله مسجد تنعيم كه ميقات مردم مكّه است تا خانه خدا حدود هفت كيلومتر مى باشد، لذا با احتساب ناصر خسرو معلوم مى شود در آن زمان، شهر مكّه تا شعاع چهار كيلومترى كعبه وسعت داشته است.

11. چهارگوشه كعبه را ركن گويند. ركن شرقى كه حجرالاسود در آن است را ركن «اسود» خوانند و ركن غربى را «شامى» و ركن شمالى را «عراقى» و ركن جنوبى را «يمانى» نامند.

12. من فاصله اى را كه در ميانه صفا و مروه هروله مى كنند هشتاد گام هروله وار معادل تقريبى چهل گام راستين برآورد و اندازه كرده ام. گويى عدد چهل در هروله هاجر نيز رخ نموده است كه خود حديثى خوش است.

13. سفرنامه ناصرخسرو قباديانى، به كوشش دكتر محمد دبيرسياقى (انتشارات زوّار).

14. آل عمران (3) آيه 96.

15. مائده (5) آيه 97.

16. بقره (2) آيه 127.

17. بقره (2) آيه 126.

18. سيره ابن هشام، ج 1، ص 139.

19. تاريخ طبرى، ج 3، ص 800.

20. مثنوى معنوى، دفتر اوّل.

21. حافظ شيراز.

22. مؤلف در جوار كعبه.

23. بقره (2) آيه 158.

24. مؤلف در كنار كعبه.

25. مؤلف.

26. ناصرخسرو هروله را شمايل راه رفتن شترمرغ (ظليم) مى داند:

گفت نى، گفتمش به وقت طواف
كه دويدى به هروله چو ظليم
27. مولانا.

28. مؤلف.

29. حافظ شيراز.

30. ميزاب يا ناودان بر بام كعبه و بين ركن هاى شمالى و جنوبى و بر بالاى حجر اسماعيل است. طلايى بودن آن هم كار آدم هاست و سلاطين زيادى آن را تغيير داده اند تا سرانجام سلطان عبدالمجيد در سال 1273 ناودان طلاى فعلى را هديه كرد.

31. مؤلف.

32. حافظ شيراز.

33. ناصرخسرو قباديانى حدود هزار سال پيش تعداد ابواب مسجدالحرام را هجده باب مى شمارد و در طول ده قرن، تعداد آنها به 95 باب رسيده است.

34. مؤلف.

35. حافظ شيراز.

36. حافظ شيراز.

37. حافظ شيراز.

38. كحل البصر، ص 119؛ مجمع البيان، ج 9، ص 127.