بالاترين درجات محبّت - دوستی در قرآن و حدیث نسخه متنی

مى‏شود ـ ، جز از طريق معرفت شهودى حاصل نمى‏گردد . به گفته برخى از اهل معرفت :

تمام مطلب ، اين است كه انسان ، تا معرفت شهودى نسبت به خدا پيدا نكند ، عاشق نمى‏شود . اگر اين‏گونه عارف شد ، مى‏بيند كه همه خوبى‏ها در خدا جمع است : «ءَآللَّهُ خَيْرٌ أَمَّا يُشْرِكُونَ » . ¹ بنا بر اين ، محال است انسان به غير خدا توجّه كند . ²

بالاترين درجات محبّت

بر اين اساس ، آنان كه معرفتشان نسبت به خداوند متعال ، معرفت شهودى است ، بالاترين درجات عشق و محبّت را نسبت به ذات مقدّس او دارند ، و آنان دو طايفه‏اند : يكى «ملائكه (فرشتگا)» و ديگرى «اولوا العلم (دانشوران)» ؛ همان‏گونه كه خداوند سبحان مى‏فرمايد :

«شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُو لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلَـئكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ» . ³

خداوند ، گواهى مى‏دهد كه جز او هيچ معبودى نيست ؛ و نيز فرشتگان و دانشوران [ ، گواهى مى‏دهند] .

امام على عليه‏السلام درباره شدّت محبّت طايفه اوّل ، يعنى فرشتگان ، نسبت به حضرت حق عز و جلچنين مى‏فرمايد :

. . . قَدِ استَفرَغَتهُم أشغالُ عِبادَتِهِ و وَصَلَت حَقائِقُ الإِيمانِ بَينَهُم و بَينَ مَعرِفَتِهِ وقَطَعَهُم الإِيقانُ بِهِ إلَى الوَلَهِ إِلَيهِ، و لَم تُجاوِز رَغَباتُهُم ما عِندَهُ إلى ما عِندَ غَيرِهِ،قَد ذاقوا حَلاوَةَ مَعرِفَتِهِ، وشَرِبوا بِالكَأسِ الرَّوِيَّةِ مِن مَحَبَّتِهِ . ⁴

1 -  ر . ك : نمل ، آيه 59 .

2 -  كيمياى محبت : 158 (مبادى محبّت خدا) .

3 -  سوره آل عمران ، آيه 18 .

4 -  ر . ك : نهج البلاغه : خطبه 91 . نيز ، ر . ك : ص 409 ح 959 .