فصل يازدهم : شعرائى در عزاى زيد شعر سروده اند
( من قال فينا بيت شعر بنى اللّه له بيتا فى الجنة ). (الغدير ) ج 2 ص 3)ترجمه : هر كس درباره ما (اهل بيت ) شعرى بسرايد، خداوند در مقابل هر بيت آن بيتى (قصرى ) در بهشت به او خواهد داد.اثر انقلاب در اشعار سخن سرايان
زيد بن على (عليهماالسلام ) در راه دفاع از مبادى اسلام و كيان دين و نجات مسلمين قيام كرد و در اين راه مقدس به شهادت رسيد، به همين جهت ياد او از دل هيچ مسلمان آزاده و معتقدى بيرون نمى رود و بايد هم چنين باشد، بلى شاءن مبارزين راه خدا آن كسانى كه : ( ضحوا بانفسهم فى سبيل اللّه ) (560) ، جان خود را فداى اسلام كردند، همين است .( و كان استشهاده مصدر وحى للشعراء) (561) ، شهادت زيد، الهام بخش سرايندگان آزاده بود.لذا شعراء و سخن سرايان متعهد ذوق سليم خود را در راه هدف و بيدارى مسلمين و تجليل از رهبران فداكار بشر و انقلابيون آزاده به كار گرفتند. و شعراى با هدف و مسؤ ول آن عصر و پس از آن اشعار و سخنانى محرك جانسوز و انقلابى در رثاى زيد سرودند كه ما نام بعضى از آنان را در اينجا يادآور مى شويم .شعراى آزاده اى كه درباره زيد (عليه السلام ) شعر و مرثيه سروده اند
1 - (كميت بن زيد بن خنيس )،كنيه اش (ابومستهل ) او يكى از شعراء آزاده و حق گويان با هدفى بود، كه :
ذوق سليم و قريحه خدادادى خود را در راه خدا و حقگويى و مرام مقدسش بكار برد.او مى توانست چون ديگر شاعران دربارى و متملق و چاپلوس و بى شخصيت ، از حاشيه نشينان و كاسه ليسان سلاطين بنى اميه باشد، و از همه مزاياى زندگى استفاده كند امّا كميت ، مرد بود، زندگى با شرافت و عزت و حقگويى و هدف را بر همه چيز ترجيح مى داد.او در سال شهادت امام حسين (عليه السلام ) ديده به دنيا گشود (سال 61 بعضى سال 60 مى دانند) بيشتر ايام زندگى سراسر افتخار خود را در زندان ها و مخفيگاه ها شكنجه گاه ها به سر برد، و عاقبت هم به خاطر طرفدارى از اهل بيت (عليهم السلام ) و گرايش به حكومت علوى و مخالفت با رژيم غاصب بنى اميه در سال 127 ه ق در زمان حكومت مروان بن محمّد اموى به شهادت رسيد، و خون گرم مقدس اين شاعر آزاده در راه هدف انقلابى و عاليش ريخته شد، سلام و درود ما به روان پاك او باد.