(يوسف در جواب ) گفت : هفت سال پي درپي كشت كنيد و آنچه را درو كرديد، جز اندكي را كه مي خوريد، در خوشه اش كنار بگذاريد.
نكته ها:
(ع) بدون گلايه و شكوه از رفيق كه چرا او را فراموش كرده و بدون آنكه قيد و شرطي براي تعبير خواب پادشاه تعيين كند، فوري به تعبير خواب پرداخت ، زيرا كتمان دانش به ويژه در هنگام نياز جامعه به آن ، امري به دور از شأ ن انسان هاي پاك و نيكوكار است .يوسف به جاي تعبير خواب ، راه مقابله با قحطي را با برنامه اي روشن بيان كرد تا نشان دهد علاوه بر علم تعبير خواب ، قدرت برنامه ريزي و مديريت دارد.علم كشاورزي و سياست ذخيره سازي و لزوم صرفه جويي در مصرف از اين آيه استفاده مي شود.
پيام ها:
1- مردان خدا بايد براي رفاه مردم ، فكر كنند و طرح دراز مدت و كوتاه مدت داشته باشند. (تزرعون سبع سنين ) 2- گندم اگر به خوشه باشد بر عمرش اضافه مي شود. (ذروه في سنبله )3- مي توان با برنامه ريزي ، خود را براي مقابله با حوادث طبيعي همچون قحطي ، زلزله و سيل آماده كرد. (فذروه في سنبله )4- برنامه ريزي و تدبير براي آينده ، منافاتي با توكل و تسليم در برابر امر خدا ندارد. (فذروه في سنبله ) (با تدبير به استقبال تقدير برويم )5- طرحها بايد قابليت عملي داشته باشند. (فذروه في سنبله ) (بهترين شيوه عملي در آن زمان بدون سيلو و تكنولوژي ، واگذاردن گندم در خوشه بود.)6- هر تلخي بد نيست . همين قحطي مقدمه ي حاكميت يوسف شد وهمچنين مقدمه صرفه جويي وكار بيشتر در ميان مردم گشت . (تزرعون ، فذروه ، الاّقليلا)7- صرفه جويي امروز خودكفايي فردا و اسراف امروز نيازمند شدن فردا را به دنبال دارد. (قليلا ممّا تأ كلون )8- آينده نگري و برنامه ريزي بلند مدت براي مقابله با مشكلات اقتصادي جامعه ، لازمه مديريت كشور است . (تزرعون ... فذروه ... الاّ قليلا)9- كنترل حكومت بر روند توليد و توزيع ، در شرايط بحراني امري ضروري است . (تزرعون ... فذروه ...)10- روياي كافران نيز مي تواند بيانگر واقعيت ها و حاوي دستورالعمل هايي براي حفظ جامعه باشد.