سپاسگزارى و جهان امروز - مربی نمونه نسخه متنی

سپاسگزارى و جهان امروز

مقصود از جمله (اَنِ اشْكُر لِلّهِ) تفسير و توضيح (حكمت) نيست, بلكه منظور نتيجه گيرى است, يعنى از آن جا كه به لقمان, حكمت عطا كرديم, از اين جهت در برابر اين نعمت بزرگ به او دستور داديم كه شكر خدا را به جا آورد.

شكر در لغت عرب به معناى اظهار نعمت و نشر و پخش آن در برابر كفر كه فراموش كردن و پنهان نمودن آن است. به طور مسلّمْ اظهار نعمت درجاتى دارد. دانشمندان مى گويند كه سپاسگزارى سه درجه دارد:

1. شناسايى نعمت دهنده است. امام صادق & مى فرمايد:

(وأدْنَى الشُّكْرِ رُؤْيَةُ النِّعْمَةِ مِنَ اللّهِكمترين مراتب سپاسگزارى, اين است كه انسان بداند نعمتى كه در اختيار دارد از جانب خداوند است)

و اين همان سپاسگزارى قلبى است كه نخستين درجه (شكر) شمرده مى شود.

2. سپاسگزارى و شكر و تقدير به وسيله زبان است كه اين قسمت در تشويق نعمت دهنده تأثير به سزايى دارد; البته اين اثر در صورتى است كه نعمت دهنده بشر باشد نه خدا, زيرا تشويق خدا كه معناى آن تأثر از گفتار بندگان باشد و مدح و ثناى بنده در او اثر بگذارد, و او را تشويق كند كه انعام خود را دو چندان نمايد, درباره خدا تصور ندارد, بلكه نتيجه سپاسگزارى نسبت به خدا اين است كه بنده لياقت و شايستگى خود را اثبات مى كند و اين همان نكته اى است كه در اين آيه به آن تصريح شده:

(وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللّهَ غَنِيٌّ حَميدٌ
نتيجه سپاسگزارى به خود سپاسگزار بر مى گردد, و خداوند از سپاسگزارى افراد بى نياز است)

خلاصه, سپاسگزارى در برابر خداوند, جز اثبات لياقت و شايستگى بنده, چيز ديگرى نيست, ولى شكر در برابر نيكى و خدمات يك شخص, علاوه بر اين [اثبات شايستگى] اثر ديگرى نيز دارد, و آن اين است كه طرف را تشويق و دلگرم مى نمايد و او بر اثر ابراز احساسات و تقدير, احسان و انعام خود را دو چندان مى نمايد.

سپاسگزارى يك دانش آموز در برابر فداكاريهاى آموزگاران, عشق و علاقه او را به امور آموزشى و پرورشى تشديد مى كند. باغبانى كه در سرزمينى تخم افشانده و تحمل سرما و گرما كرده است, هرگاه نتيجه اعمال خود را ديد, تصميم و علاقه او براى آباد كردن آن منطقه زيادتر مى شود, زيرا زمين به وسيله سرسبز شدن و ميوه دادن, بالسان تكوينى, لياقت و شايستگى خود را اثبات نموده و به وسيله تقدير تكوينى, شوق و شور باغبان را براى خدمتگزارى بيشتر عميقتر مى سازد.

3. مرحله ديگر شكرگزارى آن است كه انسان نعمت را در جاى خود مصرف كند. دانشمندان گفته اند:

(الشُّكْرُ صَرْفُ العَبْدِ ما أنْعَمَهُ اللّهُ علَيهِ فِيما خَلَقَ لَهُ)
يعنى يكى از درجات سپاسگزارى, اين است كه هر نعمتى را در جايى به كار ببرد كه براى آن آفريده شده است(1).