فراسوی غبار ندای انقلاب نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
معناي امتحان الهي
معناي امتحان کردن هم آن امتحان کردني نيست که درباره ما صادق است که چيزي
را نم يدانيم و مي خواهيم معلوم شود. جالب اين جاست که خدا در بعضي از آيات
م يفرمايد: خدا امتحان مي کند تا بداند. «وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجاهِدينَ مِنْكُمْ وَ
الصَّابِرين ... 10 » : ما شما را آزمايش مي کنيم تا بدانيم کدام مجاهد و اهل استقامت هستيد
و در مقام انجام وظيفه صبر م يکنيد. معناي «تا بدانيم » اين نيست که خدا نم يدانست.
اين علم به اصطلاح بزرگان اهل معقول، علم فعلي است. علم فعلي يک مفهوم اضافي
بين عالم و معلوم است. اين مفهوم اضافي يک معناي حادث است. اين اضافه وقتي پيدا
م يشود که طرفش هم باشد. وقتي طرفش نباشد، اضافه اي تحقق پيدا نمي کند. البته علم
ذاتي خدا عين ذاتش است و آن هيچ تغييري نمي کند و معلول چيزي نيست؛ امّا اين
«حتي نعلم » آن علم نيست، بلکه علم ديگري است.براي درک معناي امتحان الهي مقدمتاً بايد گفت: هدف از خلقت انسان اين است که
با اختيار خودش مسير سعادت را طي کند. اختيار در اينجا يعني انتخاب کردن. وقتي
انتخاب معنا پيدا مي کند که لااقلّ دو راه وجود داشته باشد و انسان يکي را انتخاب کند
و از يک راه آن برود؛ در اين صورت مي گويند: اين راه را انتخاب کرد. راه موجودات
ديگر حتّي ملائکه يک سويه است. آ نها اصلاً چيزي جز عبادت خدا دوست نمي دارند
و ميلشان به چيز ديگري تعلّق نمي گيرد. در زمين و آسمان آنچه م يبايست خلق کند،
خلق کرده است که همه موجودات يک طرفه هستند. فقط جاي يک موجودي باقي
مانده بود که خودش انتخاب کند و زندگي اش يک سويه نباشد. چنين موجودي بايد
قدم به قدم راه هاي متعددي جلوي وي باشد تا انتخاب کند. هر چه زمينه انتخاب بيشتر
باشد، زمينه تکاملش بيشتر است. چون اصلاً تا انتخاب نباشد، به کمال نمي رسد. بايد
انتخابي در ميان باشد و او درست انتخاب کند تا به کمال برسد. امّا اگر جبري باشد يا
اتّفاقي باشد، کمالي براي او ايجاد نم يشود.در قرآن به کليات اين مبحث اشاره شده است. در رابطه با اين که خدا چگونه
امتحان مي کند، فرموده که هر چه را که روي زمين است، از گياهان، جانوران ،
حشرات، ماهي ها، داراي جاذبه هائي قرا ر د ا د ي م ت ا ش م ا ر ا ب ا آ ن ه ا ب ي ا ز م ا ي ي م :
«إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زينَةً لَها لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلا 11 » . عجي بتر اين است
که خود انسان ها وسيله آزمايش براي همديگر هستند: «... لِيَبْلُوَ بَعْضَكُمْ بِبَعْض ... 12»
.
