تدبر در احوال مؤمنين گذشته
در همين خطبه در رابطه با امتحان م يفرمايد: «... وَ تَدَبَّرُوا أَحْوَالَ الْمَاضِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَقَبْلَكُم »: تاريخچه مؤمنين قبل از خودتان را مطالعه کنيد. به تعبير بنده: در گذشته
اکثريّت مؤمنين، کساني بوده اند که با گرفتاري زندگي کرده اند و زندگي مرفّه، آرام و
آسوده اي نداشته اند؛ «كَيْفَ كَانُوا فِي حَالِ التَّمْحِيصِ وَ الْبَ ءَالِ أَ لَمْ يَكُونُوا أَثْقَلَ الْخَ ئَالِقِ
أَعْبَاءً وَ أَجْهَدَ الْعِبَادِ بَ ءَالً وَ أَضْيَقَ أَهْلِ الدُّنْيَا حَا »ًال آيا اينان بارشان از همه سنگين تر نبود؟
آيا دستشان از همه خالي تر نبود و تنگدست تر از ديگران نبودند؟
بعد حضرت به بني
اسرائيلي که در چنگال فرعونيان بَرده بودند، مثال مي زند: «اتَّخَذَتْهُمُ الْفَرَاعِنَةُ عَبِيدا »: با
اينکه فرزندان پيغمبران بودند، ولي فرعونيان اينان را به بيگاري و بردگي کشيدند. اين
امر براي اينان امتحان بود. حضرت م يفرمايند: «... حَتَّى إِذَا رَأَى ا سُبْحَانَهُ جِدَّ الصَّبْرِ
مِنهُْمْ عَلَى الْأَذَى فيِ مَحَبَّتهِ وَ ا حِالْتمَِالَ للِمَْكْرُوهِ مِنْ خَوْفهِ جَعَلَ لهَُمْ مِنْ مَضَايقِ البَْ ءَالِ
فَرَجاً فَأَبْدَلَهُمُ الْعِزَّ مَكَانَ الذُّل ... » وقتي خدا ديد که اين گروه از بني اسرائيل با اينکه در
چنگال فرعونيان اسيرند، بر بلاي خدا صبر مي کنند و دست از دينشان بر نمي دارند، و
فرعوني و بت پرست نمي شوند، و وقتي خدا ديد اينان جداً صبر مي کنند، و اين همه به
خاطر دوستي و محبّت خدا بود، خداوند از آن سختي ها، فرجي بر اي نها قرار داد و ذلّت
آن ها را تبديل به عزّت کرد. اين همه سختي را براي چه تحمّل کردند؟
حضرت امير
م يفرمايند: «فِي مَحَبَّتِهِ »: براي اين که خدا را دوست داشتند و در راه محبّت خدا سخت يها
را تحمل کردند. کار به جايي رسيد که فرعونيان غرق شدند و اينان نجات پيدا کردند.
اي نها نمون ههايي از امتحان بود که تنها در يک خطبه از نهج البلاغه ذکر شده است.
حضرت در اين خطبه به ذکر نمونه امتحانات از پيش از خلقت آدم تا پايان اين عالم
پرداخته است، که همه ما نيز مورد اين امتحانات قرار مي گيريم.
و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين.
1 . الحجر / 29 .2 . الحجر / 33 .3 . الاعراف / 12 .4 . المومنون / 55 و 56 .
5 . الزخرف / 31 .