آيه: 7 وَهُوَ الَّذِي خَلَق السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاء لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَلَئِن قُلْتَ إِنَّكُم مَّبْعُوثُونَ مِن بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَـذَا إِلاَّ سِح ْرٌ مُّبِينٌ - تفسیر نور سوره هود نسخه متنی

آيه: 7 وَهُوَ الَّذِي خَلَق السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاء لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَلَئِن قُلْتَ إِنَّكُم مَّبْعُوثُونَ مِن بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَـذَا إِلاَّ سِح ْرٌ مُّبِينٌ

ترجمه:

او كسى است كه آسمان ها و زمين را در شش روز )دوران( آفريد و عرش )حكومت( او بر آب قرار داشت، تا شما را بيازمايد كه كدام يك نيكوكارتريد و اگر بگويى كه شما پس از مرگ زنده خواهيد شد، همانا كفّار خواهند گفت: اين نيست مگر سحرى آشكار.

نكته ها:

مراد از شش روز در آيه، شش مرحله و دوران است. زيرا در ابتداى آفرينش، خورشيدى نبود تا شب و روزى باشد.

كلمه ى عَرش به سقف و مكان مسقّف و داربست و همچنين به تختِ بلند و بزرگ پادشاهان اطلاق مى شود و گاهى به عنوان كنايه از قدرت بكار رفته است. مثلاً مى گويند: فلانى بر تخت نشست، يا آنكه فلانى را از تخت پائين كشيدند، يعنى قدرتش از بين رفت.

سؤال: اين آيه، هدف خلقت را آزمايش انسان مى داند، ليَبلوَكم ولى آيات ديگر امور ديگرى را بيان كرده اند، چگونه است؟

پاسخ: هدف ها در طول يكديگر و به صورت مرحله اى است، چنانكه شخمِ زمين براى كشت است و كشت براى گندم و گندم براى نان و نان براى انسان. آيات قرآن نيز مراحلى را براى هدف خلقت انسان بيان كرده است:

الف: آفرينش براى آزمايش است. لِيَبلوَكم

ب: آزمايش، براى جدا كردن خوبان از بدان است. لِيميز اللّه الخبي من الطيّب (378)

ج: جدا كردن خوبان از بدان، براى جزا و كيفرِ متناسب است. لتُجزى كل نفس بما كسبت (379)

د: جزا و كيفرِ متناسب، براى عمل به وعده بوده است. وعداً علينا (380)

حضرت على عليه السلام فرمود: آزمايش خداوند براى دانستن نيست، بلكه آزمايش او براى بروز عكس العمل از انسان است، تا اگر عملش خوب بود، پاداش گيرد و اگر بد بود، كيفر بيند. (381)

در روايات، احسن عملا به احسن عقلا و اورع عن محارم اللّه و اسرع فى طاعة اللّه (382) و در بعضى روايات به ازهد فى الدنيا (383) تفسير شده است، چنانكه امام صادق عليه السلام مى فرمايد: حُسن عمل، يعنى عملِ همراه علم، اخلاص و تقوى، نه عمل زياد. (384)

پيام ها:

1- جهان، براى انسان آفريده شده است. خلق السموات و الارض ... ليبلوكم

2- گرچه قدرت الهى مى تواند همه چيز را در يك لحظه بيافريند، ولى حكمت الهى اقتضا مى كند كه آفرينش تدريجى باشد. خلق ... فى ستة ايّام

3- سرچشمه ى مادّى آسمان ها وزمين، آب ويا موادّ مذابّ بوده است. كان عرشه على الماء

4- آب، قبل از آسمان ها و زمين وجود داشته است.كان عرشه على الماء

5 - هدف از آفرينش همه ى موجودات، رشد معنوى واختيارى انسان بوده است. خلق السموات و الارض ... ليبلوكم ايّكم احسن عملاً

6- كيفيّت عمل مهم است، نه كميّت آن. ايّكم احسن عملاً

7- آسمان و زمين براى كار نيك آفريده شده، نه براى كاميابى و لذّت طلبى و غافل بودن. ايّكم احسن عملاً

8 - منكرين معاد، برهان ندارند و فقط تهمت مى زنند. ان هذا الاّ سحرٌ مبين

379-انفال، 37.
380-جاثيه، 22.
381-انبياء، 104.
382-نهج البلاغه، خطبه 144.
383-تفسير مجمع البيان.
384-بحار، ج 74، ص 93.
385-تفسير كنزالدقائق.