چشمه خورشید نسخه متنی

ابن ابى الحديد معتزى در ذيل اين نامه ى امام "ع" مى گويد: بنگر كه فصاحت چگونه مهار را بدين مرد واگذارده و زمام امور خويش را به دست او وانهاده است! در شگفتى فرو رو كه چگونه اين واژه هاى منصوب يكى پس از ديگرى در پى هم براحتى و سهولت مى جوشند و چگونه چون زنجيره اى نرم و روان بدون هيچ سخنتى تكلفى از آغاز تا انجام سخن جارى مى شوند. تو و هر زبان آور ديگرى اگر به نوشتن نامه اى يا ايراد خطبه اى بپردازى، قراين و فواصل آن، گاه مرفوع شوند و گاه منصوب و اگر كسى قصد

كند كه جملات خود را با اعرابى يكپارچه بيان كند، تكلف در كلام او آشكارا خود را مى نمايد و اين فن در علم بيان يكى از اقسام اعجاز در قرآن كريم است كه 'عبدالقاهر' [ 'ابوبكر عبدالقاهر بن عبدالرحمن جرجانى' در گذشته به سال 471 هجرى، از پيشوايان علم لغت و تدوين كننده اصول بلاغت و بنيانگذار علم بيان است. از جمله آثار اوست: 'اسرار البلاغه'، 'دلائل الاعجاز'، 'الجمل'، 'التتمه' و 'اعجاز القرآن'. ر. ك: سير اعلام النبلاء، ج 18، صص 433 -432، فوات الوفيات، ج 2، صص 370 -369. طبقات السبكى، ج 5، صص 150 -149، النجوم الاهره، ج 5، ص 108. ] آن را يادآور شده و گفته است: به سوره ى نساء بنگر، آنگاه در سوره ى مائده دقت كن و ببين كه در سوره ى نساء فواطل همه منصوبند و در سوره ى مائده حتى يك فاصله ى منصوب وجود ندارد و اگر اين دو سوره را درهم بياميزى، اختلاط و امتزاج نمى يابند و نشانه هاى تركيب و تاليف آشكارا خود را مى نماياند.

در اين دو سوره تك تك فواصل با سياقى روان به مقتضاى بيان طبيعى و بدون هيچ تكلفى در پى يكديگر چون رشته اى نظام يافته مى آيند. حال به اين نامه ى امام "ع" دقت كن و ببين كه چگونه قراين و فواصل را مى آورد: 'ولدا ناصحا'، 'عاملا كادحا'، 'سيفا قاطعا'، 'ركنا دافعا' و اگر به جاى آن گفته مى شد: 'ولدا كادحا' و 'عاملا ناصحا' و به همين ترتيب در مورد باقى، نه درست بود و نه به مقتضاى بيان بود و نه قدر و قيمت كنونى را داشت. سبحان الله از امتيازهاى گرانمايه و ويژگيهاى بزرگوارانه كه خداوند مختص اين مرد قرار داده است... [ شرح ابن ابى الحديد، ج 16، صص 146 -145. ]

"فتبارك الله احسن الخالقين." [ قرآن، مومنان 14. ]

آفرين باد بر خدا كه بهترين آفرينندگان است.