كتابشناسى نهج البلاغه
تاليف درباره نهج البلاغه
والايى و شگفتى و پر محتوايى بى بديل نهج البلاغه سبب شده است كه از عصر تاليف آن در سال 400 هجرى تاكنون صدها كتاب درباره ى آن تاليف شود. [ ر. ك: مستدرك الوسائل، ج 3، ص 514 -513، در پيرامون نهج البلاغه، صص 73 -69 الذريعه، ج 14، صص 161 -112، مصادر نهج البلاغه، ج 1، صص 271 -202، رضا استادى، كتابنامه ى نهج البلاغه نهج البلاغه، چاپ اول، بنياد نهج البلاغه، 1359، ش . صص 67 -5. "كه 370 كتاب معرفى شده است". ] انديشمندان و پژوهندگان، از مليتها ومذاهب و مرامهاى گوناگون، اين كتاب شگفت را مورد توجه قرار داده و آثار مختلفى درباره ى آن نگاشته اند. شيخ آقا بزرگ تهرانى، كتابشناس بى نظير معاصر، در اين باره مى نويسد:'از آنجا كه خدر عظمت و بلاغت بهاعلا درجات رسيده است و فهم بسيارى از طبقات مردم از درك مزاياى آن عاجز بوده است، توضيح و شرح و بيان و ترجمه ى آن به ديگر زبانها، چه به نظم و چه به نثر، ضرورت يافته است تا نفع آن عايد نوع انسان و تمام افراد گردد..
خداى بزرگ گروهى از بزرگان مسلمانان را اعم از عرب و غير عرب و سنى و شيعه و جز اينان را توفيق داده است تا با همه ى امكانات و وسع و تلاش و توفيق و سعادتى كه دارا بوده اند به اين امر مهم اهتمام نمايند. برخى از اين بزرگان تمام نهج البلاغه را شرح كرده اند و برخى بر تمام آن حاشيه زده داند يا فقط مشكلات ان را شرح داده اند، يا تنها خطبه ها را شرح كرده اند، يا تمام نامه هاى آن را، يا تمام كلمات قصار را، يا بعضى ازاين بخشها را شرح نموده اند. برخى ديگر نيز تمام نهج البلاغه يا قسمتى از آن را به به زبانهاى ديگر ترجمه كرده اند، يا همگى يا بخشى از آن را به شعر فارسى با زبانى ديگر برگردانده اند، يا درباره ى بعضى از آنچه به نهج البلاغه متعلق بوده است، كتاب نوشته و تعداد خطبه ها و نامه ها يا فهرست الفاظ آن را برشمرده اند، يا در شناسايى آن قلم زده اند و نظاير اينها از اين گونه تاليفات.' [ الذريعه، ج 14، ص 112. ]
البته هر چه درباره ى نهج البلاغه و بااستفاده از آن به قلم آمده است در برابر درياى بيكران نهج البلاغه شماره اى نيست.