از خليل صميرى كمره اى كه ترجمه و شرحى موضوعى است و مترجم و شارح بر آن بوده است كه نهج البلاغه را در موضوعات بيست و چهارگانه ى زير ترجمه و شرح نمايد:خلقت، جنگ، بيعت، قرآن مجيد، اسرار احكام و حقوق، معاد، خلافت امامت، سياست، دستور ايالات، تشكيلات مالى، حقوق رعيت، اجتماعيات، اخلاق، عمران و آبادى، آتيه دنيا و امم و پيشامدهاى آن، مواعظ، علم النفس، ضبط النفس ، عاقبت انديشى، حقيقت شناسى، بيدارى و هشايرى، عرفان، توحيد و لا هوت مناجات و رازدارى با سر مقدمس جهان. [ خليل صميرى كمره اى، نهج البلاغه يا دائره المعارف علوى، ج 1، آسمان و جهان، چاپخانه ى علمى، طعران، 1325 ش. مقدمه، ص 21. ] از اين مجموعه دو مجلد نخست آن "نهج البلاغه و آسمان و جهان و نهج البلاغه و جنگ" در سال 1325 شمسى به چاپ رسيده است.
نمونه ى ترجمه
'و فرض عليكم حج بيته الحرام، الذى جعله قبله للانام، يردونه ورود الانعام،و يالهون اليه و لوه الحمام و جعله سبحانه علامه لتواضعهم لعظمته و اذعانهم لعزته...' [ نهج البلاغه خطبه ى 1. ] و بر شما حج خانه ى حرم خود را فرض كرده، همان كه او را قبله ى مردمان قرار داده. از آفاق دور دست مردمان همى بيتاب و سراسيمه، چونان تشنه كامان و اله در مورد هجوم بر آبشخور، تشنه ى وصل به آن بوده، بدان وارد مى شوند. و بسان كبوتران واله و شيدا، با دل و جان، با شيفتگى براى عبادت به سوى آن آشيان مى گيرند، خداى سبحان آن را علامت تواضعشان در برابر عظمت خويش و اذعان و اعتراف آنها به عزت خودش قرار داده. [ نهج البلاغه يا دائره المعارف علوى، ج 1، آسمان و جهان، ص 82. ]