خطبه 190-در سفارش به ياران خود
كه اصحاب خويش را به آن وصيت مى فرمود. امر نماز را بپاييد و آن را حفظ كنيد و بسيار به جاى آوريد و به وسيله آن به خدا نزديكى جوييد چه، نماز، كانت على المومنين كتابا موقوتا (بر مومنان واجبى است كه وقت آن نيز معين شده است- سوره نساء آيه 103(. آيا نشنيده ايد كه وقتى از اهل دوزخ مى پرسند: شما را چه كار گرفتار دوزخ ساخت چه پاسخ مى گويند؟ مى گويند: لم نك من المصلين (از نمازگذاران نبوديم). سوره مدثر آيه 42 نماز، گناهان را مانند برگ درخت بر زمين مى ريزد و رشته هاى بردگى نفوس را از گناه مى گسلاند. رسول الله- صلى الله عليه و آله و سلم- نماز را به چشمه آب گرم مانند فرموده است كه بر در خانه كسى باشد و او هر شب و روز پنج كرت در آن شستشو كند. پس در كالبد چنين كسى چرك باقى نماند. همانا حق نماز را مردمى از مومنان مى شناسند كه زينت متاع و روشنى چشم از فرزند و مال، آنان را از آن باز ندارد. خداى سبحان فرمايد : رجال لاتلهيهم تجاره و لا بيع عن ذكرالله و اقام الصلوه و ايتاء الزكوه (مردانى كه بازرگانى و داد و ستد و بر پاى داشتن نماز و دادن زكات، آنان را از ياد خدا باز نمى دارد- سوره نور آيه 37( رسول خدا صلى الله عليه وآله و سلم، پس از مژده دادن او را به بهشت براى نماز خود را به مشقت در مى افكند. قول خداى سبحان: وامر اهلك بالصلوه واصطبر عليها (خاندان خود را به نماز گذاردن فرمان ده و بر انجام داد آن شكيبا باش) بر او فرود آمد- سوره طه- آيه 132(. پس اهل خود را به آن فرمان مى داد و خود بر آن شكيبا مى بود. زكات سپس زكات با نماز اهل اسلام وسيله نزديكى به خدا قرار داده شد. پس هر آن كس كه زكات بپردازد روان را با آن پاكيزه مى گرداند. همانا كه آن، او را كفاره قرار داده شده است و پوشاننده و نگاهدارنده تعيين گرديده است و پوشاننده و نگاهدارنده از آتش، و نبايد هيچكس از آتش پيروى كند. شعله آتش را بر خويشتن تيز مكنيد. همانا هر كس آن را بپردازد اما باطنش خوش نباشد، با آن زكات در دل اميد مى ورزد و مى پندارد اگر آن زكات را نمى پرداخت با آن پول، چيزى بهتر عايدش مى گرديد. پس او از سنت بى خبر است. پاداش او ناقص، و عمل او گمراه و پشيمانى او طولانى خواهد بود. امانت سپس اداى امانت. همانا هر كس اهل آن نباشد نوميد گردد. امانت بر آسمانهاى افراشته و زمينهاى گسترده و كوههاى بلند پاى برجا عرضه گرديد پس بلندتر و پهن تر و بالاتر و بزرگتر از آن نيست. و
اگر چيزى به طول يا عرض ياقوت يا ارجمندى مى توانست از اطاعت حق سرباز زند آنها سرباز مى زدند. اما از عقوبت بيمناك گرديدند و چيزى را فهميدند كه، آنكس كه ناتوان تر از آنها بود آن را نفهميد و آن كس انسان بود انه كان ظلوما جهولا (او بيدادگر و ناآگاهست- سوره احزاب آيه 72( علم الله تعالى در پيشگاه خداى سبحان و متعال، هيچ يك از كارها كه بندگان در شب و روزشان به جاى مى آورند پوشيده نيست. از نظر آگاهى بر آنها مسلط است و از نظر علم بر آن محيط است. عضوهاى پيكر شما گواهان اويند و اندامهاتان لشكريان او، و ضميرهاتان خبرگذاران او و خلوت و پنهان شما جلوت و عيان او.