محور نهم: هماهنگى با مخاطبان در معيشت - اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آنان نسخه متنی

محور نهم: هماهنگى با مخاطبان در معيشت

قبلاً يكى از شيوه‏هاى مبتنى بر اصل پاى‏بندى به حقيقت را بيان محدوده وظايف و اختيارات مبلّغ
دانستيم كه تأكيد بر جنبه بشرى پيامبر، در رأس آن موارد بود. پيامبر اكرم ازآن‏جا كه مى‏خواهد به
عنوان اسوه‏اى تمام عيار و هميشگى براى انسان‏ها هدايتگر آنها باشد و ايشان را به پيروى خود، دلگرم
و تشويق كند، همانند ساير انسان‏ها زندگى كرده و از هرگونه تعيّن و تشخّص كه موجب فاصله گرفتن
مخاطبان از او گردد خوددارى مى‏كند؛ چه‏اين كار موجب سوء تفاهمى مى‏شود كه انسان‏ها را از پيروى
او باز مى‏دارد و يا در آن مرّدد مى‏سازد. به‏عبارت ديگر، اگر مردمان، پيامبر را اسوه واقعى خود در
زندگى نبينند، او را اسوه حيات معنوى خويش قرار نخواهند داد.

شايان توجه است كه در مفهوم اسوه، تساوى
نيز بخشى از معناست؛
تناسب شيوه زندگى ميان اسوه و متأسى، يكى از ابعاد ضرورى هماهنگى ميان آن‏دو است... و اساساً فاصله
سطح و شيوه زندگى افراد، از جمله موانع ايجادرابطه ميان انسان‏هاست و نظر به اين كه در تبليغ ايجاد
رابطه ناگسستنى غيرقابل اغماض است، اسوه‏ها بايد در جهت هماهنگى شيوه زندگى خود با توده‏ها
بكوشند.(86)

به‏عنوان نمونه‏اى از اين شيوه كلى در سلوك پيامبر، حكايت زير جلب نظر مى‏كند:

از طريق عامه نقل شده كه پيامبر با گروهى در سفرى بود. فرمان داد گوسفندى را ذبح‏كردند.

يكى از آنان
گفت: ذبح گوسفند با من.
ديگرى گفت پوست كندنش بامن. وديگرى طبخش را به عهده گرفت.

رسول‏خدا نيز فرمود:

وَ عَلَيّ جمعُ الحَطَبِ (گردآورى هيزم بر عهده من.)

گفتند: اى رسول‏خدا، ما به‏جاى شما اين‏كار را
مى‏كنيم.

فرمود: مى‏دانم كه شما مى‏توانيد اين كار را به‏جاى من انجام‏دهيد. اما من تمايز و
جدابودن از جمع را نمى‏پسندم و خداوندنيز بنده متميّز و تافته جدا بافته از جمع و انگشت‏نما شدن را
دوست نمى‏دارد. پس برخاست و به جمع هيزم پرداخت.(87)

پرهيز از انگشت‏نما شدن و برترى‏طلبى در ميان انسان‏ها، موضوع پراهميتى است كه بسيارى از دعوت
پيشگان از آن غافلند.