شيوههاى تبليغى پيامبر اسلام(ص)(2)
محور ششم: مرحلهبندى تبليغ وبهرهبردارى از فرصتها و موقعيتها
استفاده مطلوب از زمان و فرصتهاى پيش آمده در تبليغ، در حصول نتايج مورد انتظار، نقش اساسى ايفامىكند. آگاهى به زمان يا وقتشناسى مىتواند بيشترين كمك را به تسريع و تسهيل فرايند دعوت عطا
كند. در اين راستا، مرحلهبندى و تعيين موعد و مدت هر يك از مراحل يا اقدامهاى تبليغى، خود باعث
بهرهبردارى بهتر از فرصتها خواهد گرديد. رسولخدا(ص) به عنوان بزرگترين اسوه الهى و مبلّغ
ربانى، همواره در صدد يافتن لحظهها، فرصتها و موقعيتهاى مناسب براى دعوت بود و با
برنامهريزى، درايت و نصيحت كامل، از كوچكترين فرصت، بزرگترين سود را مىبرد.
1 . زمانبندى مراحل مختلف دعوت
مهمترين شيوه در اين محور، تعيين زمان دقيق فعاليتهاى تبليغى بر اساس محاسبه شرايط و امكاناتموجود است. پيامبر(ص) با الهام از آيات الهى، تبليغ بى وقفه دين را باترتيب زمانى منطقى آغاز نمود و
استمرار بخشيد. در مورد مراحل اصلى دعوت پيامبر، ميان سيرهنويسان اندكى اختلاف نظر وجود دارد؛
گروهى مثل طبرى و ابن هشام همان دومرحله مشهور دعوت نهانى و آشكار مكه را مطرح مىكنند و گروهى نظير
يعقوبى به سهمرحله معتقدند؛ يعنى مرحله انذار خويشاوندان را پيش از دعوت علنى، مرحلهاى جدا
دانستهاند(1)، كه با توجه به نزول دو آيه جداگانه در باب دعوت عشيره و دعوت همگانى و اقدام مجزاى
رسولخدا(ص) براى هر يك، نظريه دوم صحيحتر به نظر مىرسد. بنابراين مراحل اصلى دعوت پيامبر
بهويژه در مكه عبارتند از: