تعلیم و تربیت در اسلام نسخه متنی

در آيات ديگر قرآن نيز هست كه با كافر جنگيدن هم يك حدي دارد ، يعني جايي مي رسد كه اگر بيش از آن جلو بروند ، به تعبير خود قرآن ، اعتداء و تجاوز از حد است ، كه در آيه ديگر مي فرمايد : قاتلوا في سبيل الله الذين يقاتلونكم و لا تعتدوا ان الله لا يحب المعتدين ( 1 ) . در راه خدا با مردمي كه با شما مي جنگند بجنگيد ،ولي از حد تجاوز نكنيد . مثلا آن وقت كه دشمن اسلحه اش را زمين مي گذارد و مي گويد تسليم ، آنگاه كه ديگر تسليم شد و شمشيرش به روي شما كشيده نيست ديگر او را نكشيد . يا مثلا متعرض بچه هايشان نشويد ، متعرض زنهايشان نشويد ، متعرض پيرمردهايشان نشويد ، متعرض آباديشان ، درخت و چشمه هايشان نشويد ، همان دستورهايي كه پيغمبر اكرم غالبا وقتي كه مسلمين مي رفتند به جنگ ، به صورت متحدالمال به آنها مي فرمود . بنابراين وقتي كه پاي عدالت و نقطه مقابل آن ، ظلم در ميان باشد مي گويد در مورد كافران هم از حد تجاوز نكنيد ، به آنها ظلم نكنيد ، با آنها هم به عدالت رفتار كنيد .

پس عدالت به هر حال بايد رعايت بشود . احسان به كافر را در جايي اجازه مي دهد كه اثر خوب داشته باشد ، اما آنجا كه اثر بد مي بخشد - يا براي خود او و يا براي مسلمين - مسلم اجازه نمي دهد . مثلا مي گويند اسلحه به كافر نفروشيد ( 2 ) . ولي ذكر مي كنند كه اين در

1. سوره بقره ، آيه . 190 .

2. البته اختصاص به اسلحه ندارد ، هر چيزي كه بنيه او را تقويت مي كند .