عوامل تربيت 3 تفكر محبت اولياء - ازدواج - جهاد - تعلیم و تربیت در اسلام نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تعلیم و تربیت در اسلام - نسخه متنی

مرتضی مطهری

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

است ، يعني اول انسان بايد با خودش قرارداد امضاء كند ، كه اينها را اغلب روي كاغذ مي آورند . روي كاغذ با خودشان شرط مي كنند و پيمان مي بندند كه اينگونه باشم ، چون اگر مشارطه نشود و اول انسان با خودش قرارداد نبندد ، موارد را مشخص نكند و براي خودش برنامه قرار ندهد نمي داند چگونه از خودش مراقبه كند . مثلا اول با خودش يك قرارداد مي بندد كه خوراك من اين جور باشد ، خواب من اين جور باشد ، سخن من اينجور باشد ، كاري كه بايد براي زندگي خودم بكنم اين جور باشد ،كاري كه بايد براي خلق خدا بكنم اين جور باشد ، وقت من اين جور بايد تقسيم بشود . اينها را در ذهن خودش مشخص مي كند ، يا روي كاغذ مي آورد و امضاء مي كند ، و با خودش پيمان مي بندد كه بر طبق اين برنامه عمل بكند ، و بعد هميشه از خودش مراقبت مي كند كه همين طوري كه پيمان بسته رفتار بكند . همچنين در هر شبانه روز يك دفعه از خودش حساب مي كشد كه آيا مطابق آنچه كه پيمان بستم عمل كردم ؟ آيا از خود مراقبت كردم يا نكردم ؟اگر عمل كرده بود بعدش شكر و سپاس الهي و سجده شكر است ، و اگر عمل نكرده بود مسأله " معاتبه " در كار مي آيد ( يعني خود را ملامت كردن ) اگر كم تخلف كرده باشد ، و " معاقبه " در كار مي آيد ( خود را عقوبت كردن ) اگر زياد تخلف كرده باشد ،كه آن عقوبت كردن ها با روزه ها و با كارهاي خيلي سخت برخود تحميل كردن و مجازات كردن خود است . اينها از اصول مسلم اخلاق و تربيت اسلامي است .

عوامل تربيت 3 تفكر محبت اولياء - ازدواج - جهاد

بسم الله الرحمن الرحيم بحث ما درباره عواملي بود كه در تعليمات اسلامي به آن عوامل براي اصلاح نفس و تربيت اسلامي يك فرد توجه شده است . عرض كرديم كه براي يك دين به حكم آنكه يك ايمان است و نوعي خاص نفوذ در انسان دارد ، راههايي براي تربيت انسان وجود دارد كه در غير مكتب ديني وجود ندارد . در جلسه پيش راجع به موضوعي كه در متون اسلامي زياد روي آن تكيه شده است به نام " محاسبةالنفس " بحث كرديم و ديديم كه [ در متون اسلامي ] از خود قرآن مجيد گرفته تا كلمات رسول اكرم و بعد كلمات اميرالمؤمنين و ساير ائمه ، به اين مطلب زياد توجه شده استبه طوري كه براي صلحهاي مؤمنين و صلحهاي مسلمين ، اين يك امر رايجي بوده است و وقتي كه ما به كتب اخلاقي اسلامي ، از قديمترين كتب [ تا جديدترين آنها ] مراجعه مي كنيم مي بينيم كه به مسأله مراقبه و محاسبه عنايت فوق العاده داشته اند . مطلب ديگري كه باز جنبه تربيتي دارد و در تعليمات اسلامي زياد هست ، تفكر است . در آثار زيادي داريم كه تفكر عبادت است : تفكر ساعة خير من عبادش سنة . تفكر ساعة خير من عبادش سبعين سنة . تفكر ساعة خير من عبادش سبعين سنة . با اختلافاتي كه هست . البته اين اختلاف نيست ، تفكرها متفاوت است .

سه نوع عبادت

پس خود تفكر عبادت است . بنابراين ما سه نوع عبادت خواهيم داشت : عبادت بدني مثل نماز خواندن ، روزه گرفتن ، عبادت مالي مثل زكات دادن ، خمس دادن ، و به طور كلي انفاقات ، و عبادت فكري ( عبادت صرفا روحي ) كه نامش تفكر است ،و تفكر افضل انواع عبادات است . اين كه مي گويند : تفكر ساعة خير من عبادش سنة يا ستين سنة يا سبعين سنة ، معلوم مي شود كه ارزش تفكر ، از آن عبادتهاي ديگر خيلي بيشتر است . يك ساعت اين ممكن است برابر باشد با شصت سال عبادت بدني بدون تفكر . و نبايد سوء تفاهم بشود كه مقصود جانشين سازي است كه آن عبادت را رها كنيد و به اين بچسبيد . مقصود اين نيست . هر كدام در جاي خود لازم و ضروري است . مقصود بيان ضرورت اين امر است . حال ، تفكر در چي ؟ البته ما تفكر را محدود نمي كنيم . انواع تفكر داريم كه باز در خود متون اسلامي به خصوصيت اين تفكرها توجه شده است .

تفكر در عالم خلقت

يكي تفكر در عالم خلقت است براي معرفت و شناسايي خدا ، و در واقع كشف عالم براي شناختن خدا . در خود قرآن مي بينيم چقدر اين موضوع تكرار شده : ان في خلق السموات و الارض و اختلاف الليل و النهار لايات لاولي الالباب ، الذين يذكرون الله قياما و قعودا و علي جنوبهم و يتفكرون في خلق السموات والارض ( 1 ) . شك نداردكه اگر انسان در كار عالم و در نظامات عالم و در دقايق مخلوقات تأمل و دقت كند و هدفش از اين تأمل و دقت و كشف رازهاي عالم ، اين باشد كه به حقيقت ، بيشتر راه يابد و خدا را بيشتر بشناسد اين ، هم علم است و هم عبادت ، تفكر علمي است و عبادت .

تفكر در تاريخ

باز از انحاء تفكراتي كه در خود قرآن مجيد به آنها توجه شده است ، تفكر در تاريخ است ، تفكر در سرنوشت و سرگذشت اقوام و ملل گذشته ، كه به اين مطلب هم در متن قرآن توجه شده است . قرآن ، قصص و حكايات و چيزهايي را كه ما اسمش را " تاريخ " مي گذاريم به طور اشاره ذكر مي كند ، ولي قسمتهايي را كه مايه هاي آموزش در آن زياد است بيشتر يادآوري مي كند ، و مخصوصا اين

1. سوره آل عمران ، آيات 190 و . 191 .

/ 130