لطفا منتظر باشید ...
عوامل تربيت 1 تقويت اراده عبادت
بسم الله الرحمن الرحيم در جلسه پيش قسمت دوم بحث ، درباره اراده بود . عرض كرديم كه يكي از استعدادهايي كه در انسان قطعا بايد پرورش پيدا بكند ، اراده است . فرق اراده را با ميل و ميلها بيان كرديم ، و عرض كرديم كه اشتباه است كه بعضي ها اراده را از مقوله ميلها دانسته و خيال كرده اند اراده همان ميل بسيار شديد است . اراده يك قوه و نيروي ديگري است در انسان ، وابسته به عقل انسان است ،برخلاف ميل كه وابسته به طبيعت انسان است . ميل از نوع كشش و جاذبه است كه اشياء مورد نياز ، انسان را به سوي خود مي كشند ، و به هر اندازه كه ميل شديدتر باشد ، اختيار از انسان مسلوبتر است ، يعني انسان در اختيار يك قدرت بيرون از خود است ، برعكس اراده كه يك نيروي دروني است . انسان ، با اراده ، خودش را از تأثير نيروهاي بيروني خارج و مستقل مي كند . اراده هر مقدار كه قويتر باشد ، بر اختيار انسان افزوده مي شود و انسان بيشتر مالك خود و كار خود و سرنوشت خود مي گردد .تسلط بر نفس
راجع به مسئله اراده و به تعبير ديگر تسلط بر نفس و مالكيت نفس ، آنچه كه در دستورهاي اسلامي در اين زمينه رسيده است تحت عنوان تقوا و تزكيه نفس ، آنقدر زياد است كه ضرورتي ندارد ما به عنوان يك شاهد ، دليل بياوريم كه بله ، در اسلام به مسئله تقويت اراده توجه شده است . همينقدر براي اينكه نمونه اي به دست داده باشيم ، جمله اي را از نهج البلاغه نقل مي كنم كه جمله بسيار عالي و زيبايي در اين زمينه است . اميرالمؤمنين تعبيري دارند ، اول درباره خطا و گناه مي فرمايند : الا و ان الخطايا خيل شمس ، حمل عليها اهلها . " مثل گناهان ، مثل اسبهاي چموش است كه اختيار را از كف سوار مي گيرند " . مي دانيم گناه از آنجا پيدا مي شودكه انسان تحت تأثير شهوات و ميلهاي نفساني خودش برخلاف آنچه كه عقل و ايمانش حكم مي كند ، عملي را انجام مي دهد . ايشان مي فرمايند حالت گناه ، حالت از دست دادن انسان مالكيت نفس خود را است. آن وقت در مورد تقوا كه نقطه مقابل آن است مي فرمايد: الا و ان التقوي مطايا ( 1 ) ذلل ( 2 ) . ولي مثل تقوا ، مثل مركبهاي رام است كه اختيار مركب دست1. " مطايا " جمع مطيه به معني مركب است .2. نهج البلاغه ، خطبه . 16 .
