10. توجه به نسل نو
بررسى نيروهايى كه قابليت تبليغ دارند لازم است و مبلغ بايد اين نيروها را بشناسد. همانگونه كه حضرت عيسى عليه السلام در پى شناخت اين نيروها بود و فرمود:
(من انصارى الى اللّه قال الحواريون نحن انصار اللّه)(623)
«كيست كه با من دين خدا را يارى كند؟ حواريّون گفتند: ما يارى كنندگان دين خداييم.»
رسول خدا عليهم السلام مىفرمود:
«هر كس متولد شد يا از دنيا رفت مرا خبر كنيد تا هر لحظه در جريان آمار مسلمين باشم.»
بله، وظيفه پيامبران و اولياى الهى است كه از اين مسايل آگاه باشند.
از بين نيروهايى كه قابليت تبليغ دارند نسل نو و قشر جوان و نوجوان اهميت بيشترى دارند. لذا امام صادق عليه السلام مىفرمايد:
«عليك بالاحداث فانّهم اسرع الى كلّ خيرٍ»(624)
«به نوجوانان توجه كن زيرا آنان سريعتر به هر خوبى روى مىآورند.»
در طولِ تاريخ، جوانان نمونه اى سراغ داريم كه به خوبى درخشيده اند؛
حضرت على عليه السلام در سن 10 سالگى به رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم ايمان آورد(625).
قرآن معرفت و ايمان و تسليم نوجوانى بنام اسماعيل عليه السلام را كه در برابر فرمان خدا حاضر به شهادت شد براى تربيت نسل بشر در طول تاريخ نقل مىكند.(626)
در داستان طالوت و جالوت كه رهبران حق و باطل بودند مىخوانيم كه با وجود كم بودن طرفداران حق، نوجوانى به نام داود عليه السلام از ميان آنها برخاست و با قدرت ايمان، جالوت سردمدار كفر آن زمان را كشت. قرآن از اين شهامت و شجاعت قدردانى كرده است و خداوند متعال اين نوجوان را به مقام پيامبرى رساند؛
(و قتل داود جالوت فاتاه اللّه الملك)(627)
اسامه كه جوانى 18 ساله بود به فرمان پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم فرمانده جنگ شد و تمام بزرگان قريش ماءمور به اطاعت از او شدند(628).
«مصعب» جوانى كه به نمايندگى از پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم به مدينه رفت و زمينه را براى ورود و هجرت رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم فراهم آورد، بنيانگذار اسلام در مدينه شد و اولين نماز جماعت را برپا كرد.(629)
پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله وسلّم جوانى 21 ساله بنام «عَتّاب» را فرماندار مكه قرار داد(630) و فرمود: من بهتر از تو سراغ ندارم و در پاسخ اعتراضات مردم فرمود: كمال به سن نيست او با كمىِ سن، برتر است.
بسيارى از اصحاب پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله وسلّم را جوانان تشكيل مىدادند و در جبهه با ايشان مىجنگيدند. و بسيارى از دلاور مردان جبهه هاى جنگ در كشور مقدس ايران بر ضد نيروهاى عراقى جوانان بودند. مبلغ بايد روحيه و شرايط اين گروه را به خوبى بشناسد تا بتواند با آنان برخوردى مناسب داشته باشد.
روحيه كودك با «لهو»، نوجوان با «لعب»، جوان با«زينت»، ميانسال با «تفاخر»، و پير با «تكاثر» سازگار است، بنابراين جوان بطور فطرى شيك پوشى را دوست دارد و مبلغ بايد با توجه به اين روحيه با او گفتگو كند. اين حالت ها از آيه قرآن استفاده مىشود:
(انما الحيوة الدنيا لعب و لهو و زينه و تفاخر بينكم و تكاثر فى الاموال و الاولاد)(631)
مبلغ بايد بداند كه قلب جوان از قلب پير رقيق تر و زمينه پذيرش حق و حركت به سوى كمال در او بيشتر است ؛
امام صادق عليه السلام فرمودند: «انّ قلب الشّابّ ارقّ من قلب الشّيخ»(632)
همانگونه كه زمينه پذيرش حق در جوانان زياد است، احتمال انحراف آنها نيز زيادتر است. به همين دليل حضرت على عليه السلام دستور مىدهد كه به فرزندان خود علوم و معارف اسلامى را بياموزيد تا در برابر افكار انحرافى بيمه شوند؛
«علّموا صبيانكم من علمنا ما ينفعهم اللّه به لا تغلب عليهم المرجئة براءيها»(633)