لطفا منتظر باشید ...
15. شيوه فرض مخالف
انسان وقتى ارزش نعمت را مىداند كه از او گرفته شود. مثلاً اگر چند روز بخاطر يك ضربه، انگشت شصت ما از كار بيفتد متوجه خواهيم شد كه در بسيارى از كارها فلج هستيم در نوشتن و حتى در بستن دگمه يقه. اگر چند لحظه، چشم خود را ببنديم، خواهيم فهميد كه چشم چه نعمت بزرگى است.
بهر حال خداوند متعال براى اينكه مردم را از خواب غفلت بيرون آورد و آنان را به سوى خودش متوجه سازد از شيوه خاصى استفاده كرده و آن فرض مخالف يا «باز پس گرفتن نعمت ها» است و مىگويد اگر آب ها تلخ باشد چه مىكنى اگر درختان سبز نشوند چه ميكنى آيات زيادى است كه با اين شيوه انسان را بهوش مىآورد. خداوند درباره كفار مىفرمايد: گمان نكنند زندگانى آنان جاودان است بلكه اگر، بخواهيم زمين، آنان را فرو برد يا قطعه اى از آسمان بر آنان فرو باريم:
(ان نشا نخسف بهم الارض او نسقط عليهم كسفاً من السماء)(512)
يا اينكه صورت آنان را مسخ كنيم تا به شكل سگان و بوزينه ها در آيند:
(و لو نشاء لمسخناهم على مكانتهم)(513)
و خلقى جديد را به جاى آنها بياوريم كه اهل كفر و ظلم نباشند:
(ان يشا يذهبكم و يات بخلق جديد)(514)
منظور از فرض مخالف، تنها فرض انسان هاى جديد نيست بلكه فرض از بين رفتن نعمت ها و جايگزينى چيزهاى بد به جاى آنها نيز هست:
خداوند متعال در مورد نعمت آب مىفرمايد:
(و لو نشاء جعلناه اجاجاً فلولا تشكرون)(515)
«و اگر مىخواستيم (به جاى آنكه آب را خوش و گوارا گردانيم) آن را تلخ (و شور) قرار مىداديم پس چرا شكر نمى كنيد؟»
(و لو نشاء لجعلناه حطاماً فظلتم تفكهّون)(516)
«و اگر بخواهيم (كشت و زرع شما را) خشك و تباه مىسازيم تا با حسرت به سخنان بيهوده بپردازيد.»
