لطفا منتظر باشید ...
18. شيوا و رسا
فصاحت، يعنى شيوايى بيان و بلاغت، يعنى رسايى و مؤثر بودن آن.
در عين حال كه ساده بودن سخن مورد تاءكيد است، شيوايى و رسايى كلام نيز لازم است. چنانكه فصاحت و بلاغت قرآن كريم، مورد قبول دوست و دشمن بوده و يكى از ابعاد اعجاز قرآن به شمار مىآيد.
رسول گرامى اسلام صلّى الله عليه وآله وسلّم نيز كه الگوى مبلّغان است در فصاحت و بلاغت چنان بود كه مردم مىگفتند: اى رسول خدا! ما كسى را فصيح تر از تو نيافتيم و حضرت در پاسخ مىفرمودند: چه چيزى مرا از اينگونه سخن گفتن باز دارد در حاليكه قرآن كه فصيح ترين كلام است بر زبان من جارى شده است:
«... فقالوا، يا رسول اللّه ما افصحك و ما راينا الذّى هو افصح منك فقال: و ما يمنعنى من ذلك و بلسانى نزل القرآن بلسان عربى مبين»(181)
پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم از جانب خداوند ماءمور بود كه با مردم، با سخنى رسا و مؤثر سخن بگويد: (قل لهم فى انفسهم قولاً بليغاً)(182)
هنگامى كه حضرت موسى عليه السلام به امر خداوند مىخواست به سوى فرعونيان برود از پروردگار خود خواست كه برادرش هارون را نيز با او همراه كند زيرا برادرش زبانى فصيح داشت و شيوا سخن مىگفت ؛
(و اخى هرون هو افصح منّى لساناً فاءرسله معى)(183)
مبلّغ بايد در سخنان خود از زيباترين و شيواترين الفاظ استفاده كند و چنان رسا سخن بگويد كه مطلب را به بهترين نحو ممكن به مخاطب خود برساند.
نمونه اى از سخن بليغ كه تاءثير معجزه آسايى بر مخاطب خود داشت، سخنان حضرت على عليه السلام به همّام بود كه پس از شنيدن صفات متقين، فريادى زد و از دنيا رفت. آنگاه حضرت عليه السلام فرمود:
(هكذا تصنع المواعظ البالغة باهلها)(184)
«اندرزهاى بليغ و رسا اينگونه در اهلش اثر مىگذارد.»
