آداب تبليغ - قرآن و تبلیغ نسخه متنی

آداب تبليغ

آداب قلم و سخن

1. شروع با نام خدا

از آنجا كه مؤثر واقعى در هر كارى خداست و توفيق در هر عملى بستگى تمام به خواست او دارد، پس بايد سخن با نام او آغاز شود، كه بدين ترتيب كلام پشتوانه الهى يافته و تاءثير مثبتى بر مردم خواهد داشت.

اولين دستورى كه پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم از جانب خداوند دريافت كرد اين بود كه پيام و سخنش را با نام خدا شروع كند؛

(اقراء باسم ربّك الّذى خلق)(97)

«بخوان به نام پروردگارت كه آفريد.»

امام صادق عليه السلام مىفرمايد:

«كان رسول اللّه يجهر ببسم اللّه الرّحمن الرّحيم و يرفع صوته بها»(98)

«پيامبر، همواره نام خدا را آشكار مىكردند و آن را با صداى بلند بر زبان جارى مىنمودند.»

نامه هاى پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله وسلّم و امامان معصوم عليهم السلام نيز با نام خدا شروع مىشده است.

حضرت سليمان عليه السلام براى دعوت «بلقيس» ملكه سباء به پرستش خداى يگانه، نامه اى توسط هدهد برايش مىفرستد كه آغازش نام خداست ؛

(انّه من سليمان و انّه بسم اللّه الرّحمن الرّحيم)(99)

پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله وسلّم فرمود:

«كلّ امر ذى بال لم يبداء فيه باسم اللّه فهو ابتر»(100)

هر كار مهمّى كه با نام خدا آغاز نشود به انجام نيكو نخواهد رسيد.

سوره هاى مبارك قرآن همه با نام خدا آغاز مىشوند غير از سوره «توبه» كه به خاطر لحن تندش و خطاب معترضانه به كفّار، «بسم اللّه» ندارد، زيرا نام خدا كه نشانه «رحمت» است با اعلام «برائت» مناسب نيست (101).

در كنار نام خدا، نامِ ديگرى را نبايد آورد. پس كسانى كه به نام خدا و شاه، يا آنان كه به نام خدا و خلق شروع مىكردند، هر دو مشرك بوده اند.

شهيد مطهرى «ره» در تفسير سوره «اعلى» چنين مىنويسد:

شروع كردن با نام غير خدا كفر و با نام خدا و غير خدا شرك، و تنها با نام خدا، توحيد است ؛

(سبّح اسم ربّك الاعلى)(102) «نام پروردگار بلند مرتبه ات را منزّه دار.»

(تبارك اسم ربّك ذى الجلال و الاكرام)(103)

«پروردگار تو كه صاحب عزّت و كرامت است نامش با بركت است.»

با توجه به آيات مختلف قرآن روشن مىشود كه يادآورى نام خدا منحصر در گفتن و خواندن نيست. بلكه در مسايلى همچون ذبح و شكار نيز بايد نام خدا را بر زبان جارى ساخت تا آن طعام براى پرورش جسم مناسب و حلال شود و اگر كسى عمداً نام خدا را بر زبان جارى نكند آن غذا حرام مىشود(104). همانگونه كه يادآورى نام خدا، براى غذاى جسم مهم است براى سخن و تبليغ كه غذاى روح است اهميت بسيار دارد؛

(فكلوا ممّا ذكر اسم اللّه عليه ان كنتم باياته مؤمنين)(105)

«پس شما اى مؤمنان، اگر به آيات خدا ايمان داريد، از آنچه نام خدا بر آن ياد شد بخوريد.»

(و لا تاكلوا ممّا لم يذكر اسم اللّه عليه)(106)

«و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخوريد.»