لطفا منتظر باشید ...
20. القاء غير مستقيم
شيوه القاى غير مستقيم كه قبلاً در بحث استفاده از هنر مطرح شد منحصر در نمايش، مسابقه، معمّا و... نيست بلكه در سخن نيز مىتوان از آن استفاده كرد به اين صورت كه مطالب، مستقيماً گفته نشود و دستورات الهى را در قالب داستان و مثال مطرح نمود. يا گروهى را مورد خطاب قرار داد تا گروه ديگر بشنوند يعنى «به در بگو تا ديوار بشنود» كه بنا به فرموده امام صادق عليه السلام قرآن به همين صورت نازل شده است و خطاب هاى قرآن گرچه به پيامبر است امّا به مؤمنان است.
«نَزل القرآن بايّاك اعنى و اسمعى يا جاره»(556)
«قرآن مانند اين ضرب المثل عربى نازل شده كه مىگويند: به تو مىگويم ولى اى همسايه تو گوش كن.»
امام صادق عليه السلام در روايت ديگرى مىفرمايد:
هر جا كه خداوند عزوجل پيامبرش صلّى الله عليه وآله وسلّم را سرزنش كرده مقصودش ديگران است مانند آيه 74 سوره اسراء كه مىفرمايد: اگر ما تو را ثابت قدم نمى كرديم نزديك بود كه به سوى آنان (كافران) متمايل شوى.(557)
در جاى ديگر خداوند حضرت عيسى عليه السلام را خطاب مىكند كه اى عيسى آيا تو به مردم گفتى كه من و مادرم را، دو خداى ديگر بجز خداى عالم اختيار كنيد؟:
(و اذ قال اللّه يا عيسى ابن مريم ءانت قلت للنّاس اتّخذونى و امّى الهين من دون اللّه)(558)
خداوند با اين خطاب بطور غير مستقيم مىخواهد به پيروان حضرت عيسى عليه السلام بفهماند كه اعتقادشان بر خدا بودن عيسى عليه السلام و مادرش شرك است.
مبلّغ در استفاده از تعبيرات بايد دقت فراوانى داشته باشد و براى بيان مسايل و مطالبى كه به نحوى (مستقيم يا غير مستقيم) مربوط به امور جنسى مىشود از تعبيرات كنايه اى استفاده كند تا ذهن مخاطبان خصوصاً جوانان را معطوف اين مسايل نكند. و اين درسى است كه قرآن كريم به ما مىدهد.
بطور مثال آن جايى كه مىخواهد از عمل زناشويى سخن گويد از لفظ (لامستم) «لمس كرديد» استفاده مىكند؛
(او لامستم النّساء فلم تجدوا ماء فتيمّموا صعيداً طيّباً)(559)
«يا اگر با زنان مباشرت كرديد و آب نيافتيد، در اين صورت بر خاك پاك و پاكيزه تيمم كنيد.»
و يا در جاى ديگر از لفظ (الرفث) يعنى «سخن عاشقانه» استفاده مىفرمايد كه كنايه از عمل زناشويى است ؛
(احلّ لكم ليلة الصيام الرّفث الى نسائكم)(560)
«در شب روزه، گفتن سخن عاشقانه به زنانتان (آميزش جنسى) حلال است.»
